SWScan00020

28 Kontrakiy terminowe i opcje

Jeśli saldo rachunku zabezpieczającego przekracza poziom depozytu początkowego, inwestor może w każdej chwili wycofać z rachunku tę różnicę. Aby uniknąć ujemnego salda rachunku zabezpieczającego, ustalany jest tak zwany depozyt obowiązkowy (maintenance margin) o wartości nieco niższej niż depozyt początkowy. Jeżeli saldo rachunku zabezpieczającego spadnie poniżej poziomu depozytu obowiązkowego, inwestor otrzymuje wezwanie do uzupełnienia depozytu (margin cali) i następnego dnia jest zobowiązany wyrównać saldo rachunku do poziomu depozytu początkowego. Tego rodzaju dodatkowa wpłata zwana jest depozytem uzupełniającym (yańation margin). Jeśli inwestor nie dokona wpłaty depozytu uzupełniającego w wyznaczonym terminie, broker jest upoważniony do zamknięcia jego pozycji, czyli sprzedaży kontraktu. W omawianym przykładzie wcześniejsze zamknięcie pozycji polega na zneutralizowaniu danego kontraktu poprzez sprzedaż 200 uncji złota z dostawą w grudniu.

W tabeli 2.2 przedstawione są przykładowe zmiany rachunku zabezpieczającego omawianej wcześniej transakcji. Depozyt obowiązkowy był tu ustalony na 1500 dolarów za kontrakt, czyli na 3000 dolarów.

Dnia 11 czerwca saldo rachunku spadło o 340 dolarów poniżej poziomu depozytu obowiązkowego, w związku z czym wystosowano wezwanie do uzupełnienia depozytu o 1340 dolarów. Suma ta została wpłacona przez inwestora przed końcem sesji 14 czerwca. W dniu 17 czerwca saldo rachunku ponownie spadło poniżej poziomu depozytu obowiązkowego, co spowodowało kolejne wezwanie do uzupełnienia rachunku o 1260 dolarów. Także ta wpłata została dokonana przez inwestora w terminie, to znaczy przed zamknięciem sesji 18 czerwca. Dnia 24 czerwca inwestor podjął decyzję o zamknięciu pozycji przez sprzedaż dwóch kontraktów. Cena terminowa wynosiła tego dnia 392,3 dolara, tak więc inwestor zanotował całkowitą stratę w wysokości 1540 dolarów. Warto zaznaczyć, że chociaż saldo rachunku przekroczyło wartość depozytu zabezpieczającego w dniach 14, 21, 22 i 23 czerwca, inwestor w żadnym z wypadków nie wypłacał tej różnicy.

Informacje dodatkowe

Niektórzy brokerzy dopuszczają oprocentowanie salda rachunku zabezpieczającego. W rzeczywistości więc saldo nie odpowiada faktycznym kosztom, oczywiście pod warunkiem, że stopa oprocentowania jest konkurencyjna wobec innych lokat. W niektórych przypadkach rolę depozytu zabezpieczającego mogą pełnić papiery wartościowe, które deponuje się u brokera. Nie jest to jednak możliwe w razie wezwania do uzupełnienia depozytu zabezpieczającego. Zamiast gotówki przyjmowane są zwykle bony skarbowe (w 90 procentach ich wartości nominalnej), a czasem także akcje (w 50 procentach ich wartości nominalnej).

W wyniku procesu marking to market kontrakty futures rozliczane są codziennie, a nie w chwili ich wygaśnięcia. Codziennie też zysk lub strata inwestora dodawane są do salda jego rachunku zabezpieczającego. Sprowadza to niejako wartość kontraktu do zera. Można zatem stwierdzić, że każdy kontrakt futures jest w efekcie każdego dnia zamykany i otwierany po nowej cenie.

Minimalne wartości depozytu początkowego i depozytu obowiązkowego są ustalane przez giełdę. Brokerzy mogą wymagać od swoich klientów depozytów wyższych niż minimalne, ale nie mogą ustalać ich na poziomie niższym. Wartości depozytów zależą od zmienności ceny aktywów pierwotnych. Im wyższa zmienność, tym wyższe wartości depozytów. Depozyt obowiązkowy stanowi najczęściej 75 procent wartości depozytu początkowego.

Wymagania związane z depozytami zależą od zamierzeń inwestora. Depozyty inwestorów, którzy zawierają głównie transakcje zabezpieczające, na przykład firm produkujących towary, na które opiewają dane kontrakty futures, są często niższe niż depozyty spekulantów. Jest to związane z mniejszym ryzykiem niedotrzymania warunków umowy w przypadku tych pierwszych. Wymagania depozytowe niższe niż w transakcjach zabezpieczających stosuje się często przy transakcjach dziennych (day trades) oraz transakcjach typu spread. O transakcji dziennej mówimy wtedy, gdy inwestor uprzedza brokera, że planuje zamknąć daną pozycję jeszcze tego samego dnia. Jeśli więc otworzył on pozycję długą, zamierza w późniejszych godzinach zająć równoważną pozycję krótką i odwrotnie. Transakcja spread polega na jednoczesnym otwarciu pozycji długiej dla kontraktu z określonym miesiącem dostawy oraz pozycji krótkiej dla kontraktu z innym miesiącem.

Istotny jest fakt, że wymagane depozyty są takie same dla pozycji długich, jak i krótkich. Zajęcie pozycji krótkiej w kontraktach futures jest tak samo łatwe, jak zajęcie pozycji długiej. Symetrii takiej nie ma na rynkach gotówkowych, gdzie zajęcie pozycji długiej polega po prostu na zakupie aktywów. Zajęcie pozycji krótkiej związane jest ze sprzedażą aktywów, których fizycznie się nie posiada. Jest to zatem transakcja znacznie bardziej skomplikowana i na niektórych rynkach niemożliwa do przeprowadzenia. Zagadnienia z tym związane zostaną omówione w następnym rozdziale.

Izba rozrachunkowa i depozyty rozliczeniowe

IzJoa rozrachunkowa (exchange cleańnghouse) jest odrębnym działem giełdy spełniającym rolę pośrednika w transakcjach futures. Gwarantuje ona wypełnienie warunków transakcji przez każdą ze stron. Instytucje będące członkami izby rozrachunkowej mają swoje biura w pobliżu samej izby. Ci z brokerów, którzy nie należą do izby, muszą korzystać z pośrednictwa jej członków. Zasadniczym celem działania izby jest ewidencjonowanie wszystkich transakcji z danego dnia i ustalanie pozycji netto każdego z członków izby.

Podobnie jak inwestor musi otworzyć u swojego brokera rachunek zabezpieczający, tak członek izby rozrachunkowej musi prowadzić w niej swój rachunek zwany depozytem rozliczeniowym (clearing margin). Saldo tego rachunku jest ustalane pod koniec każdego dnia giełdowego w podobny sposób, jak to się dzieje na rachunkach zabezpieczających