Zarz Ryz Finans R10)0

Rozdział 10

Kontrakty swapowe¹

Swapy to najmłodszy instrument wśród narzędzi zarządzania ryzykiem. W rozdziale 1, gdzie śledziliśmy ewolucję tego rodzaju instrumentów, stwierdziliśmy, że kontrakty forward były stosowane już w XII w., kontrakty futures z całą pewnością istniały w XVI w., a kontrakty opcyjne po raz pierwszy zastosowano w XVII stuleciu. Natomiast początki kontraktów swapowych sięgają 1981 r., kiedy to podano do wiadomości publicznej informację o swapie walutowym pomiędzy firmą IBM a Bankiem Światowym.

Jak stwierdziliśmy w rozdziale 3, już od samego początku istnienia kontraktów swapowych tempo wzrostu ich rynku jest bardzo szybkie. Jednak ów szybki wzrost jest jednym z niewielu aspektów rynku swapowego, co do których wszyscy jego uczestnicy są zgodni. Wzrost ten stał się przyczyną sporego zamieszania, niedoinformowania i legend na temat funkcjonowania swapów.

W tym rozdziale mamy nadzieję wyjaśnić część z tych nieporozumień. Opowiemy o tym, w jaki sposób kontrakty swapowe pojawiły się na rynku i jak przebiegała ich ewolucja. Przeanalizujemy mechanizm powstania i późniejszego szybkiego wzrostu rynku kontraktów swapowych oraz omówimy sposoby ustalania cen i wartości tych kontraktów.

Ewolucja kontraktu swapowego

Kiedy w latach 80. wprowadzono kontrakty swapowe, powszechnie mówiło się, że swapy „jakoś same się pojawiły” na rynku - niczym za sprawą sił pozaziem-

' Jesteśmy szczególnie wdzięczni Lee Macdonald Wakemanowi za jego wkład w niniejszą prezentację kontraktów swapowych. Większość wykorzystanego przez nas materiału pochodzi z trzech artykułów, które opublikowaliśmy wspólnie z Lee: Smith, Smithson, Wakeman (1986), (1987) i (1988). Ponadto znaczna część naszych poglądów - a tak naprawdę znaczna część poglądów wszystkich uczestników rynku kontraktów swapowych - dotycząca wyceny i zabezpieczenia kontraktów swapowych, opiera się na pracy Wakemana w dziedzinie rentowności papierów o kuponie zerowym oraz zabezpieczeniu portfela kontraktów swapowych.