CCF20090702135

270 Sens bycia

widzenie? Czy prawda na pewno ostatecznie usprawiedliwia poszukiwanie prawdy albo czy poszukiwanie prawdy usprawiedliwia się samo, jakby prawda pokrywała się z Ideą Dobra? „Sama wiedza (...) jako nadająca sens, źródłowa świadomość we wszystkich swoich formach, jest ostatecznym źródłem prawomocności każdego racjonalnego twierdzenia**¹ - to zdanie Husserla jest niewątpliwie prawdziwe w odniesieniu do nauki, która ustawiła się już naprzeciw bytu. Ale czy odnosi się również, w sposób niekwestionowalny, do wiedzy filozoficznej, która w swoim myśleniu chce wykraczać poza naukę? Mówiąc, że rozumność może znaczyć usprawiedliwienie, a nie zawsze tylko dowodzenie, że zatem zrozumiałość ma związek'ze sprawiedliwością, nie uprawiamy zwykłej gry metafor. Czy racje, których pewna rozumność nie zna, przestają z tego powodu znaczyć w sposób sensowny? Tych „racji, których Rozum nie zna”, filozofia nie musi przypisywać sercu, ale może się zastanawiać nad znaczeniem, jakie należałoby nadać temu słowu, i może uznać, że racje te leżą poza formami ontologicznymi, odsłanianymi przez refleksję. Sens, który filozofia pozwala zobaczyć za pomocą form teoretycznych, wyzwala się z tych form, które pozwalają go zobaczyć, i przemawia tak, jakby te formy wcale nie wpływały na to, co pozwalają zobaczyć i wypowiedzieć. Myślenie, w swej nieuchronnej naprzemienności, porusza się między dwiema możliwościami.

Na tym właśnie polega zagadka filozofii, nie dającej się sprowadzić do ontologicznego dogmatyzmu i jego jednostronnej jasności. Ale na tym polega również jej jakby nieustanny kryzys. Znaczy to, konkretnie, że dla filozofii zdanie ontołogiczne pozostaje otwarte na pewną redukcję, która pozwala mu je odwołać (dedire) i chcieć je wypowiedzieć w zupełnie inny sposób.

INDEKS OSÓB

(obejmuje wyłącznie tekst E. Lćvinasa)

Abraham 136, 237 Althusser Louis 49 Armstrong 53

Arystoteles 74, 90, 107, 119, 178, 193 św. Augustyn 256

Bergman Hugo 113 Bergson Henri 93, 132, 193, 205 Blanchot Maurice 89, 108, 194, 259 Bloch Ernst 86-88,92-96, 98, 166-168 Boer de Theodor 157 Brentano Franz 172, 242, 259 Bniaire Gaudę 48

Buber Martin 89, 145, 158, 208, 217, 225, 226, 228-231, 233, 234, 269

Carcano Filiasi 50 Casper Bernard 269 Castelli 58 Cohen Hermann 198 Collins 53

Delhomme J. 194 Derrida Jacques 83, 190 Dostojewski Fiodor M. 136, 150 Dufrenne Mikel 99

Freud Sigmund 48

Gagarin Jurij 54

Halewi Jehuda 116 Hamsun Knut 96

Hegel Georg Wilhelm Friedrich 54,100,101,102,146,151,172,181,186, 187 193 219 ym 974 252

Heidegger Martin 9i 95,’l02-104,107,110,160,168,178,187,188,193, 201-204, 227, 230, 237, 239, 248, 253, 261, 264, 267

1

Lćvinas nie podaje źródła cytata. Tłumaczę za wersją francuską. (M.K.)