DSC00983 (3)

.Listy staropolskie, zwłaszcza z pierwszej połowy XVII wieku, to dobra literatura, dotychczas za mato znana. Jest w nich czystość języka, naturalność i celność stylu, poszanowanie form, a zarazem ( ujmująco prostota — i to jako cechy powszechne, nie wyjątkowe. Gdyby barok nie byt tak bogatym i różnorodnym nurtem, giętkim także i związanym z życiem. Chciałoby' się powiedzieć, że te listy są „nic-baro-kowe“.

A na kulturę korespondencji złożyć się musi nie tylko dojrzałość języka, ale kultury ogólnej i obyczajów. Nic też wierniej niż listy nie odbija i nie przechowuje stylu życia; a w tej epoce w Polsce zwłaszcza stylu życia publicznego. Wątkiem ciągle powracającym jest tu żywa historia, mówią ludzie ówcześni własnym głosem. Nie mam wątpliwości, że warto oddać do rąk czytelników cząstkę tej prozy w dobrej tradycji srebrnego wieku, mało skażonej jeszcze makaronizmami, a wykształconej w odrębną, pełną charakteru gałąź kultury literackiej czy po prostu nawet literatury. Warto też zawsze wydobywać na światło historię jak najdalszą od schematu podręcznikowego.

Pomimo wszelkich katastrof publicznych i prywatnych, listów z XVII wieku zachowała się ogromna ilość. Nie jest to przypadkowe; korespondencja odgrywała

5