160 Janusz Buga, Helena Kassyk-Rokicka
podajemy w (5.18) i (5.19), jako równoważne formuły zapisów podstawowych.
Sposoby liczbowego wyznaczania wskaźników z postaci ważonych pokażemy na następującym przykładzie. Chcemy oszacować dynamikę ilości i cen sprzedaży trzech gatunków pomidorów na targowisku w sierpniu 2000 r. w porównaniu do sierpnia 1999 r., dysponując informacjami z tabl. 10.
Tabl. 10. Sprzedaż pomidorów na wybranym targowisku w sierpniu 1999 i 2000 r.
Gatunek pomidorów |
q0 |
i Po |
Wartość w tys. zł | |
w sierpniu 1999 r. PflPn = w0 |
w sierpniu 2000 r. qtPt= wt | |||
I |
1,15 |
1,08 |
60 |
55 |
II |
1,08 |
1,00 |
45 |
50 |
III |
0,95 |
1,02 |
35 |
30 |
Źródło: Dane umowne
Agregatowy wskaźnik ilości możemy obliczyć korzystając zarówno z postaci ważonej o systemie wag z okresu podstawowego (wo), jak i o systemie wag z okresu badanego (wt), gdyż dysponujemy informacjami o wartości sprzedaży każdego gatunku pomidorów zarówno z sierpnia 1999 r. (okres podstawowy), jak i z sierpnia 2000 r. (okres badany). W pierwszym przypadku obliczamy dodatkowo wyrażenie z licznika X)iqwo wzoru (5.18) (por. tabl. 11) i mamy:
= 1,078,
150,85 q/p° ” 140
a w przypadku drugim obliczamy dodatkowo wyrażenie z mianownika
W
wzoru(5.19) (por, tabl. ll)imamy:
'q
I
q/pt
135
125,701
= 1,074.
Posługując się postaciami ważonymi widzimy wyraźnie, że agregu-towy wskaźnik jest wskaźnikiem średnim ze wskaźników prosty cli. Masa fizyczna sprzedaży pomidorów gatunku I wzrosła o 15%, gatunku II o 8%, a gatunku III spadła o 5% w sierpniu 2000 r. w stosunku do sierpnia 1999 r. Biorąc jednak pod uwagę wszystkie trzy gatunki pomidorów łącznie, mamy średni wzrost ilości sprzedaży o 7,8%, jeśli wagami będą wartości z okresu podstawowego (czyli ceny stałe z roku 1999), lub o 7,4%, jeśli wagami będą wartości sprzedaży z okresu badanego (co jest równoznaczne z przyjęciem stałych cen na poziomie roku 2000).
Tabl. 11 - robocza
Gatunek pomido rów |
»c ii £> 1^ |
q0Po=wo |
iqW0 |
w, |
iq |
I |
1,15 |
60 |
69 |
55 |
47,826 |
II |
1,08 |
45 |
48,60 |
50 |
46,296 |
III |
0,95 |
35 |
33,25 |
30 |
31,579 |
Ogółem |
X |
140 |
150,85 |
135 |
125,701 |
Źródło: Obliczono na podstawie danych z tabl. 10
Analogicznie można obliczyć agregatowy indeks cen korzystając z postaci ważonej zarówno o systemie wag z okresu podstawowego (wo), jak i o systemie wag z okresu badanego (wt). Zauważmy, że wagami są te same cząstkowe wartości sprzedaży, co w agregatowym indeksie ilości, natomiast w miejscu indywidualnych indeksów ilości iq są indywidualne indeksy cen ip. Obliczenia pomocnicze prezentujemy w tablicy 12.