Magazyn6
0001

492

BOLSZEWIZM

tycznie socjaliści utworzyli jakby drugi rząd w postaci Komitetu Centralnego Rady Delegatów Robotniczych, który współdziałał z rządem tymczasowym, złożonym przeważnie z liberałów z ks. Lwowem na czele; w gabinecie tym najwybitniejszą osobą, ministrem spraw zagranicznych, był historyk prof. Miliukow. Rewolucja doprowadziła nietylko do upadku rządu, lecz także monarchji. Olbrzymia większość świadomego politycznie społeczeństwa była przeciwko Mikołajowi II, który rozdrażnił jeszcze opinję w przededniu rewolucji, odraczając Dumę i upierając się przy utrzymaniu starego rządu. Wszyscy też go odstąpili. Projekt żywiołów umiarkowanych, aby utrzymać monarchję i przekazać tron małoletniemu następcy tronu Aleksemu albo bratu cara Michałowi Aleksandrowiczowi nie doszedł do skutku. Konstytuanta, mająca być później zwołaną, zdecydować miała ostatecznie o ustroju politycznym państwa oraz o rozległych reformach socjalnych.

W kilka tygodni po opisanych wypadkach przybył do Rosji przez Niemcy Lenin i odi azu rozpoczął akcję obliczoną na zdobycie władzy, z czego bynajmniej nie robił tajemnicy. Początkowo spotkał się z wahaniem w szeregach własnego stronnictwa, a nawet z jawnym oporem niektórych jego członków; to go jednak nie zniechęcało. Po pewnym czasie przybył też Trockij, który politycznie zbliżył się zupełnie do Lenina. Obaj ci ludzie wspomagali się wzajemnie, dążąc do wspólnego celu.

Tymczasem wypadki w Rosji rozwijały się dalej, wedle logiki wewnętrznej Po upadku munarchji nastąpił chaos na prowincji, powoli jednak, z małemi wyjątkami, żywioły rewolucyjne wzięły wszędzie górę. Wojna przedłużała się, pragnął tego bowiem cały nowy rząd, większość Rady Delegatów Robotniczych, pragnęli tego socjaliści prócz bolszewików. Dualizm władz, to znaczy rządu i komitetu centralnego, przyczyniał się do zwiększenia chaosu. Mieńszewicy i socjaliści-rewolucjoniści nie chcieli wejść do rządu, zarazem jednak nie mogli być biernymi tylko widzami, gdyż straciliby wszelki wpływ na masy; faktycznie więc wywierali w różnych sprawach nacisk na rząd, ten zaś musiał się z nimi liczyć, gdyż siła mas i wojska była po ich stronie. Po paru miesiącach chaos doszedł do wielkich rozmiarów: chłopi zagarniali grunta wielkiej własności, niszcząc w wielu miejscach budowle i inwentarz. Wojsko, znużone wojną, uległo demoralizacji nietylko wewnątrz kraju, lecz taki- i na froncie. W tym czasie Lenin odzyskał na nowo wpływ w swo-jem stronnictwie i prowadząc zaciętą agitację na rzecz pokoju i zaprzestania wojny pociągał masy za sobą. W lecie w r. 1917, po nieudanej próbie zdobycia władzy w stolicy przez powstanie — ukrył się i w tajemnicy przygotowywał umiejętnie w lipcu zamach stanu. Wpływ bolszewików rósł z każdym miesiącem zarówno w Radzie Delegatów robotniczych i chłopskich, jak i w kraju, oraz w wojsku w stolicy i jej okolicach. Utworzony został Komitet Wojskowy, pod silnym wpływem Trockiego, przygotowującego wybuch rewolucji, która doszła do skutku w początkach listopada 1917 roku W ciągu tego czasu rządy się zmieniały, socjaliści, prócz bolszewików wzięli w nich udział, a Kiereński został nie-ledwie dyktatorem. Ale podobnie, jak poprzednio carat, który nie orjentował się w sytuacji, bowiem sądził, że ma dostateczny punkt opaicia, tak i obecnie żywioły li-beralno-radykalne, popierające Kiereńskie-go, przypuszczały — pomimo nieudania się konserwatywnego zamachu gen. Korniło-wa — że mogą dalej prowadzić wojnę, a Miliukow, nie będący już wprawdzie u władzy, lecz mający poważny wpłyv wśród liberałów, myślał ciągle jeszcze o zdobyciu dla Rosji Konstantynopola.

Przewrót w listopadzie. 1917 r. okazał całkowite zwycięstwo Lenina nietylko nad Kiereńskim, jego rządem i liberałami, lecz także nad innemi odłamami socjalistów, zwycięstwo nie liczebne — ale zwycięstwo istotne. Było ono wynikiem nietyle przyjęcia jego programu przez masy, lecz tego, że on i jego stronnicy byli jedynymi ludźmi, dążącymi do natychmiastowego pokoju, bez żadnych zastrzeżeń, co w Rosji na tle zmęczenia, zniechęcenia mas, daleko idącego rozczai uwania, a nadewszystko niezadowolenia zdemoralizowanej armji — miało decydujące znaczenie. Upadek lządu Kie-reńskiego przypominał upadek caratu w marcu. Sfery rządzące teraz, jak i wówczas były zupełnie odosobnione, mieńszewicy zaś i socjaliści-rewolucjoniści stracili wpływ na masy w stolicy i nie mogli przeszkodzić bolszewikom, mającym wojsko za sobą — w zdobyciu władzy.