Magazyn6
4901

541

BRYTANJA WIELKA

rja, Queensland i Tasmania). Zgodnie z systemem amerykańskim, a w przeciwstawieniu do Kanad',, władza w całkowitym zakresie należy do Prowincyj, o ile te nie przekazały jej Władzy Federalnej, która zarówno jak i władze miejscowe, pochodzi bezpośrednio od narodu. Stosunek Australji do W. B. przedstawia dwie osobliwości: i) Rząd Federalny ma prawo określać samodzielnie kierunek swojej polityki handlowej, ale nie może urtanawiać taryf różniczkowych na niekorzyść Metropolji albo stojących w sprzeczności z zawartemi przez nią umowami handlowemi; 2) w razie sporu pomiędzy poszczególnemi Prowincjami lub pomiędzy rządem Prowincji a Rządem Federalnym spór podlega rozpatrzeniu przez Królewską Radę Tajną w Londynie tylko wówczas, jeśli sprawę odeśle przed nią Najwyższy Trybunał Australji. Na czele Australji stoi namiestnik, przedstawiciel i zastępca króla: parlament federacyjny składa się z 2 izb, niższej, złożonej z 75 po słów, wybranych w stosunku do cyfry ludności, i wyższej z 36 członków wybranych po 6 od każdej prowincji niezależnie od cyfry zaludnienia; system ten .na na celu utrzymanie w równowadze sił od- i dośrodkowych w federacji. Na czele poszczególnych prowincyj stoją mianowani przez Koronę gubernatorzy, prowincjonalne legislatywy składają się z dwóch izb, niższej (Zgromadzenia Ustawodawczego) i wyższej (Rady Ustawodawczej lub Senatu) obu z wyborów na zasadzie powszechnego głosowania. W 1919 r. Australja otrzymała jako mandat międzynarodowy wyspy Nową Gwineę, archipelag Bismarcka i południowe Salomona oraz (wraz W. B. i Nową Ze-landją) condominium wysp Nauru każde z tych państw mianuje pełnomocnika, ci zaś wybierają administratora na lat 5. Australia posiada milicję z poboru i kilka statków wojennych w składzie floty J. K. M.

d) Unja Południowo-Afrykańska (Konstytucja 20. IX. 1909) federacja 4 równouprawnionych Prowincyj (Kraj Przylądkowy, Natal, Transvaal, Oranje) z ludnością angielsko-holenderską i znaczną cyfrą ludności kolorowej, miejscowej i napłvwowei (murzyni, Hindusi, Chińczycy i Malajczycy). Na czele Unji stoi namiestnik, przedstawiciel króla i Wysoki Komisarz protektoratów brytyjskich w Beczua-no-Basuto i Swazilandzie oraz terytorjów mandatowych (dawnych kolonij niemieckich) w Afryce Centralnej, sprawujący rządy Unji przez gabinet ministrów, odpowiedzialnych przed Parlamentem w Cape Town (stolica Unji Pretoria), składającym się z 2 izb, poselskiej ze 148 członków wybranych w drodze powszechnego głosowania w stosunku do cyfry ludności i Senatu z 16 członków, 8 mianowanych przez Koronę i 8 wybranych przez ludność po 2 od każdej prowincji. Prawo wyborcze posiada tylko ludność biała. Na czele każdej prowincji stoi gubernator; legislatywy prowincjonalne składają się z dwu izb, obu z powszechnego głosowania; w razie konfliktu pomiędzy niemi gubernator bądź rozwiązuje parlament bądź też wyznacza wspólne posiedzenie obu izb, na którem większością głosów zapadają uchwały. Unja Południowo-Afrykańska na wzór Szwajcarji i Australji osiągnęła ideał władzy federalnej, wyposażonej w daleko idące uprawnienia i zdolnej do energicznego działania w stosunku do władz prowincjonalnych, które w swoich sprawach wewnętrznych posiadają daleko idącą samodzielność. Istnieje milicja z poboru, wzorowo zorganizowane jest przysposobienie wojskowe młodzieży.

e)    Nowa Zelandja (inaczej Brytan ja Południowa) państwo unitarne, obejmujące dwie wyspy, Północą i Południową, oraz wyspy Stewarta, Chatham, Bounty, Auckland, Campbell, Kermadek, Cooka, Niue, Manihiti i Tokilan i wyspy Samoa jako obszar mandatowy, pierwsza kolonja, do której już w r. 1870 wprowadzone zostały rządy reprezentacyjne. Na czele dominjonu stoi mianowany przez Koronę gubernator, który sprawuje rządy przez ministrów odpowiedzialnych przed legislatywą miejscową, składającą się z dwu izb, wyższej z 41 członków z nominacji Korony i niższej z 80 członków wybranych przez ludność miejscową w 2 kurjach, białej i kolorowej (maori). Armja i milicja z poboru; dwa krążowniki w składzie floty królewskiej.

f)    Nowa Fundlandja, najstarsza kolonja W. B. (1583), państwo unitarne, składa się z wyspy tej nazwy u wejścia do rzeki ś-go Wawrzyńca i (od 1927) południowej części Labradoru, pozostaje pod władzą mianowanego przez Koronę gubernatora, który sprawuje rządy przy pomocy rady administracyjnej i ustawodawczej z udziałem ludności miejscowej.

Niezależnie od poczucia wspólności rasowej i należytego zrozumienia interesów eko-