Magazyn6
0001

892

Dochód.

1. Dochód jednostki, i. Definicja. 3. Źródła dochodu. 3. Dochód czysty a dochód surowy. 4. Składniki dochodu czystego. 5. Dochód z pracy. 6. Dochód a majątek i dochód a bogactwo. II. Dochód społeczny

1.    Dochód społeczny czysty 1 dochód surowy.

2.    Bardziej i mniej uchwytne składniki do

chodu społecznego. 3. Zagadnienie wielkości dochodu społecznego. III. Statystyka dochodu społecznego. 1. Szacunek cał kowitej sumy dochodu społecznego:    a) Ozna

czenie masy statystycznej i metody szacunku, b) Metody realne; c) Metoda personalna. 2. Podział dochodu społecznego. 3. Rozkład dochodów według wysokości. 4. Przeciętny dochód. 5. Porównanie w czasie i przestrzeni. 6. Szacunki dochodu społecznego Polski.

I. Dochód jednostki.

1. Definicja. Dochód jest to ogól przyrostów użyteczności, przypadających jednostce w pewnym okresie czasu. Za przyrost użyteczności w ścisłem znaczeniu słowa uważamy zwiększenie rzeczywiste ich sumy po potrąceniu ewentualnych strat, związa nych ze zdobywaniem tych użyteczności. Druga cecha dochodu, którą uwydatnia powyższa definicja, to odniesienie dochodu do podmiotu gospodarczego. Dochód obejmuje wszystkie przyrosty użyteczności, któremi rozporządza jednostka niezależnie od ich źródła. Przeciwstawnem pojęciem jest przychód, t. j. przyrost użyteczności z jednego tylko źródła. Dochód i przychód mogą się niekiedy pokrywać: jeżeli cały dochód jednostki płynie z jednego źródła, to jest on zarazem przychodem. Najczęściej jednak zachodzą rozbieżności pomiędzy dochodem i przychodem. Przychody z różnych źródeł składają się na dochód jednostki. Odwrotnie także przychód z jednego źródła może się rozpaść na dochody szeregu jednostek (np. dywidenda towarzystwa akcyjnego). Za podmiot gospodarczy możemy uważać zarówno osobę fizyczną jak prawną. Możemy więc mówić także o dochodzie, względnie o przychodzie towarzystwa akcyjnego.

Okres czasu, do którego odnosimy dochód, nie może być zbyt krótki (np. jeden dzień lub tydzień). Najczęściej łączy się jego długość z objektywnemi warunkami życia ludzkiego albo produkcji. Dlatego oblicza się dochód przeważnie dla okresu jednego roku. Można mówić także o dochodzie w ciągu kilku lat, jednego kwartału i t. p. Ta kwalifikacja okresu, w granicach którego uzasadnione jest obliczanie

DOCHÓD

1 dochodu, wynika stąd, że pod dochodem ro-I zumiemy trwały i względnie niezmienny co do wielkości przypływ użyteczności. Dochód może się wahać z okresu na okres w pewnych granicach. Nie uznamy jednakowoż za dochód jednorazowego wpływu, odbiegającego daleko od normy (np. wynagrodzenia za wyjątkowo dokonany wynalazek, spadku lub wygranej w karty). Takie — zwłaszcza duże — przyrosty bogactwa skłonni będziemy raczej zaliczać do przyrostu majątku, a tylko ewentualny płynący z nich zysk (oprocentowanie) uznamy za podwyższenie dochodu. Te same przypływy bogactwa stanowiłyby natomiast składowe części dochodu, gdyby się powtarzały wielokrotnie i względnie regularnie. Tak, fachowy wynalazca (np. Edison), może traktować wynagrodzenie za swoje wynalazki jako dochód. Podatek spadkowy jest częścią dochodów Skarbu Państwa. Wybitnie utalentowany i szczęśliwy brydżysta zalicza wygrane do dochodu i t. p

U podstawy takiego rozumienia dochodu leży ścisły związek pomiędzy dochodem a konsumcją. Konsumcję uważamy za ciągłą (i to ciągłą nieskończenie). W tym punkcie odgranicza podana definicja dochód od zysku lub zarobku, których istotną cechą jest jednorazowość przyrostu użyteczności.

2. Źródła dochodu. Dwoma głównemi źródłami, z których płynie dochód, są praca i majątek. Obok nich źródłem dochodu mogą być uprawnienia lub przywileje (np. renta wieczysta, dożywocie, alimenty, apanaże, pensje związane z orderami, emerytury, pensje inwalidzkie, synekury i t. p.).

Jeżeli dostatecznie szeroko ujmiemy ogół przyrostów użyteczności, to okaże się, że czerpanie dochodu wyłącznie z pracy jest zupełnie wyjątkowe. W mniejszym lub większym stopniu oparty jest dochód niemal zawsze także i na majątku (np. narzędzia pracy, należące do robotnika lub jego ubranie, sprzęty mieszkalne lekarza czy adwokata). Krańcowo przeciwnym wypadkiem, który również nie jest zbyt częsty, jest czerpanie dochodu wyłącznie z majątku bez jakiegokolwiek udziału pracy (np. w postaci administracji, kontroli, spekulacji giełdowej i t. p.).

Rozróżniając zgrubsza — skoro zupełnie ścisłe rozróżnienie nie jest możliwe — dochody opierające się w głównej mierze na majątku, od dochodów płynących głównie

■■