Magazyn6�501

801

IZWOLSKIJ ALEKSANDER

lityki zbliżenia i porozumienia rosyjsko-angielskiego byl zjazd w Rewlu 1908. We wrześniu 1908 zawiera w Buchlau z Aehren-thalem, austro-węgierskim ministrem spraw zagranicznych, niefortunną umowę, na podstawie której Rosja wzamian za zgodę na aneksję Bośni miała otrzymać wolny przejazd przez Dardanele. Dokonana w myśl tego układu aneksja Bośni w październiku 1908 r. wywołała groźne naprężenie w stosunkach rosyjsko-austrjackich, Rosja bowiem w tak krótkim czasie nie zdążyła przygotować gruntu do rozwiązania sprawy cieśnin tern bardziej, że spotkała się w tej kwestji z daleko idącą rezerwą Anglji i Francji. I., doznawszy niepowodzenia, przypisywał winę tego Aehrenthalowi i rozwinął gwałtowną kampanję przeciwko niemu i Austrji. Wobec jednak postawy sprzymierzonych z Austrją Niemiec, Rosja upokorzona musiała ustąpić i uznać aneksję Bośni i Hercegowiny. I. niedługo potem musiał ustąpić ze stanowiska ministra (1910) i został ambasadorem w Paryżu (1910—1917). Człowiek niesłychanie próżny, o chorobliwej wprost miłości własnej, nie mógł przeboleć doznanej porażki. W dużym stopniu dzięki jego zabiegom powstał związek państw bałkańskich, który doprowadził do wojny w latach 1912 i 1913, a poczęści w następstwie i wojny światowej 1914 r. Po jej wybuchu I. z triumfem mówił: „To moja wojna". Na stanowisku ambasadora w Paryżu nieprzychylnie i wrogo ustosunkował się do aspiracyj polskich w czasie wielkiej wojny, zakazując sprzymierzonej Francji wszelkiej interwencji na rzecz Polski. Doczekał się na stanowisku paryskiem upadku caratu. Po rewolucji odsunięty od polityki, zamieszkał w południowej Francji i umarł w zapomnieniu w 1919 r.

Literatura : Askenazy S*.: Uwagi. Warszawa 1924. — Bloch: Lts causes de la gucrrc mondiale. Paris 1933. — Hauser: Histoire diplonuuięue de VEuropę. Parw 1929. — Iztoolmky: Memotres. Paris 1923. — Rtmouoin: Lt» origincs immMiates de la guerre. Paris 1928.— Witte: Wospominanja. Berlin 1922.

Janusz Iwaszkiewicz.