Magazyn62701

223

KOLUMB JA — KOŁŁĄTAJ HUGO, KS.

nieeksploatowanych. Przemysł fabryczny w K. jest b. słabo rozwinięty. Pewne znaczenie ma przemysł domowy.

W produkcji roślinnej największe znaczenie posiada kawa, której rocznie zbiera się około 200 000 tonn. Uprawia się ją głównie w t. templada. Z roślin zbożowych, pominąwszy niewielkie znaczenie uprawy ryżu (51 000 q) jedynie, ale zato na dość dużą skalę jest uprawiana kukurydza (4 754 000 q). Duże znaczenie w K. ma również uprawa ziemniaka, zwanego tam (jak zresztą w całej Ameryce Płd.) patatem, którego rocznie zbiera się ponad 1 500 000 q, następnie trzciny cukrowej (prod. cukru 355 oco tonn) i tytoniu (83 000 q), a także bananów i kakao. Szybko wzrasta również uprawa bawełny, produkowanej obecnie w ilości ponad 50 000 q rocznie.

Ważną dziedzinę gospodarstwa K. stanowi hodowla — głównie bydła rogatego (ponad 8 miljonów sztuk) i nierogacizny (1,5 milj. sztuk), choć dość rozpowszechniona jest również hodowla owiec i kóz. Zwierząt pociągowych (koni, mułów, osłów) K. posiada ponad 1 500 000 sztuk. Nieźle jest rozwinięte również rybołówstwo, zaspokajające rynek wewnętrzny.

Pod względem komunikacyjnym K. przedstawia się nienajgorzej. Zawdzięcza to prze-dewszystkiem dobrym naturalnym drogom wodnym, z których najważniejsza rzeka Magdalena — stanowi główną arterję komunikacyjną kraju. Długość linij kolejowych K. wynosi 1 449 km (1934).

Handel zagraniczny K. wykazuje stale wysokie saldo dodatnie (w r. 1934 wywóz 403 milj. zł przywóz 285 milj. zł). Wobec słabego uprzemysłowienia kraju, przywóz obejmuje prawie wyłącznie fabry-katy (głównie tkaniny oraz wyroby metalowe), wywóz zaś, produkty roślinne — głównie kawę (ok. 65% wart. wywozu) i banany, oraz hodowlane (skóry) i surowce kopalniane, głównie naftę i platynę. Większość obrotów przypada na Stany Zjednoczone Ameryki, będące zarówno głównym dostawcą (40%) jak i odbiorcą (70%) K. Kolejne miejsca zajmują w przywozie: Niemcy, Francja i Włochy, w wywozie zaś Kanada, Niemcy, Holandja i Wenezuela. Obroty handlowe Polski z K. są nieznaczne, przyczem saldo wymiany jest dla Polski wybitnie niekorzystne. Przy około 5 milj. zł wynoszących obrotach wartość wywozu z Polski do K. nie sięga nawet 500 000 zł. Jednostką monetarną K. jest 1 peso = 100 centavos. Wartość pesa — 3 zł 25 gr.

Miasta K. są dość liczne i ludne. Naj-większem jest Santa Fe de Bogota (265 000 mieszk.) położona na wysokości 2 645 m n. p. m. Głównym portem jest Puerto Co-lombia, port Baranquili, najludniejszego po stolicy miasta i głównego ośrodka handlowego kraju. Duży ruch wykazują również porty: Kartagena (nafta) i Santa Marta.

Pod względem administracyjnym K. dzieli się na 14 departamentów, 4 intenda-cje oraz 6 komisarjatów.

Literatura: Denis P.: Amćrięuc du Sud „Geographie universelle“.

t. XV. Paris 1027. — DybczyńsM T.: Ameryka Południowa.

Wielka Geografia Powszechna Triaski-Everla-Michalskiego.

Warszawa 1936. — Epstein M.: The Stutesmans Yearbook.

London 1936. — HUbnjrs Geographi-ch-tatistische Tabellen.

Wien 1036. — Letritte L.: Colombia. London 1931.

Włodzimierz Kowalski.

Kołłątaj Hugo, ks.

K., polski mąż stanu, pisarz polityczny i społeczny, urodził się i kwietnia 1750 r. w Dederkałach na Wołyniu. Ukończył Aka-demję Krakowską. Następnie studjował w Rzymie. Od r. 1776 członek Tow. Ksiąg Elementarnych. Reformuje w latach 1777— 1780 z polecenia Komisji Edukacyjnej Aka-demję Krakowską, zaprowadzając w niej między innemi wykłady fizjokratyzmu. Od r. 1783 do 1786 rektor Akademj i. W r. 1786 został referendarzem w. litewskim. Wpływał na tok obrad Sejmu Czteroletniego. W r. 1791 podkanclerzy w. koronny. Po Targowicy wyjeżdża do Saksonji. Przygotowuje Insurekcję Kościuszkowską. Podczas powstania członek Rady Najwyższej Narodowej. Po upadku powstania udaje się zagranicę. Uwięziony przez Austrjaków w r. 1794, zostaje uwolniony dopiero w r. 1802. Osiada na Wołymu. Jest głównym współpracownikiem Czackiego w organizowaniu Liceum Krzemienieckiego. Przez rok 1807 do maja 1808 więziony w Moskwie. Po uwolnieniu przebywał w Ks. Warszaw-skiem. Członek Tow. Przyjaciół Nauk w Warszawie. Zmarł w Warszawie 28 lutego 1812. Ważniejsze prace treści społecznej : ,,Do Stanisława Małachowskiego... anonyma listów kilka". Warszawa 1788, gdzie rozpatruje stan gospodarczy i polityczny Polski, daje projekt reformy Rzeczypospolitej i rozwija swoje poglądy ekonomiczne i społeczne. „Porządek fizyczno-