Magazyn68801

384

KOREA — KORFANTY WOJCIECH

wnętrzny rozkład państwa sowieckiego stwarza zresztą na północo-wschodzie Azji coraz lepszą dla Japonji konjunkturę. Niestety wyzyskanie tej konjunktury staje się nader problematyczne ze względu na trudności ekonomiczne, wywołane przerzuceniem japońskich działań wojennych w dolinę Jang-tsy i na Chiny Południowe.

Literatura: Blgelow P.: Japan and hcr Colonies. London 1923.— Chung H.: Korean Treaiies. New York 1919. — CHlbert L.: Dietionnaire Historiąue et Giographique de la Mandchourie. Hongkong 1934. — Huibert H. B.: The Hutory of Korea. Seul 1905.— Ireland A.: The New Korea. New York 1926. — Maekenxio V. A.: Korea*s Fight for Freedom. Neto York 1920. — Longftmd H.: The Story of Korea. New York 1911. — Steiger O.: Hi*tory of The Far East. Boston 1936.

Jon Jaworski.

Korfanty Wojciech.

K. urodził się w r. 1873 w osadzie Sadzawki pod Siemianowicami. Ojciec jego był ubogim górnikiem, z trudem utrzymującym pięcioro dzieci. Ale w domu nie brakło polskiego elementarza z Bytomia i polskiej gazety. Szkołę powszechną skończył K. w Siemianowicach, ucząc się oczywiście wyłącznie po niemiecku, z wyjątkiem nauki katechizmu w kościele po polsku na żądanie rodziców. Z gimnazjum w Katowicach został wydalony tuż przed maturą z powodu doniesienia, że przemawiał po polsku podburzająco na zebraniu Towarzystwa św. Alojzego w Siemianowicach, lecz następnie uzyskał pozwolenie złożenia matury. W czasie studjów uniwersyteckich w Berlinie należał do tajnego ogólno-pol-skiego związku młodzieży t. zw. Zetu, a później Ligi Narodowej, oraz rozpoczął pracę narodowo-polityczną wśród robotników polskich na Śląsku. Około 1900 r. pisze w „Dzienniku Berlińskim" i w poznańskiej „Pracy", a później w „Górnoślązaku", założonym w 1901, w duchu walki o prawa narodowe, co spowodowało skazanie go sądowe i dostawienie w kajdanach do więzienia w Poznaniu i we Wronkach na cztery miesiące.

Nadeszły wybory do Reichstagu w roku 1903. K. kandydował w trudnym okręgu Katowice-Zabrze, Jan Kowalczyk z okręgu Pszczyna-Rybnik i t. d. W pierwszem głosowaniu kandydaci polscy zebrali razem 44 000 głosów bez mandatu, ale w głosowaniu ściślejszem w czerwcu I9°3 ^r- zdobył K. przeciw centrowcowi Letosze 23 550 głosami pierwszy mandat narodowy polski na

Górnym Śląsku, którego odrodzenie dla Polski, po setkach lat, stało się, w świetle tego świadectwa, zdarzeniem ogólno-pol-skiem i nawet europejskiem.

W 1904 zdobywa K. mandat do Landtagu pruskiego. W 1905 r., po unieważnieniu wyborów katowickich do Reichstagu, odnosi zwiększone zwycięstwo 27 208 glosami. W wyborach do Reichstagu w 1907 r. kandydaci polscy na Górnym Śląsku z K. na czele uzyskują 118 tysięcy głosów i zdobywają 5 mandatów, co oddziaływa w całej Polsce na podniesienie ducha narodowego.

K. był posłem do Landtagu nieprzerwanie od 1903 do 1918 r., a do Reichstagu od 1903 do 1912 i od 1914 do 1918 r. Mowy jego miały w sobie nowe dźwięki polityczne. W ostatniej, dn. 25 października 1918 r., zakreślił granice wskrzeszonej Polsce zjednoczonej, obejmującej zabór pruski i polską część Górnego Śląska.

W listopadzie 1918 r. bierze udział w wyzwoleńczych działaniach Wielkopolski, przez przygotowanie polskiego zarządu miejscowego. Należał do pierwszego komi-sarjatu trzech (Adamski—Korfanty—Po-szwiński), który przygotował wybory do Naczelnej Rady Ludowej, a po zebraniu się tego sejmiku dzielnicowego, wszedł w skład Komisarjatu Naczelnego Rady Ludowej, obejmując w szczególności dział wojskowy i polityki zagranicznej. Wiosną 1919 r. przeprowadził wysłanie posiłków do Lwowa.

W Sejmie Ustawodawczym w Warszawie, od lutego 1919 r., został pierwszym prezesem zjednoczonego obozu narodowego p. n. Związku Ludowo-Narodowego.

Po wejściu w życie, w styczniu 1920 r., traktatu wersalskiego, wprowadzającego głosowanie ludności na Górnym Śląsku, pod kierownictwem Komisji Międzysojuszniczej z jen. Le Rondem na czele, został K. wyznaczony przez rząd polski na polskiego komisarza plebiscytowego i rozwinął z siedziby swej w hotelu Lomnitz w Bytomiu olbrzymią działalność wśród ludności, przytłoczonej jeszcze odwiecznym zarządem politycznym i władaniem gospodarczem nie-mieckiem. Celem strząśnięcia tych wpływów przed głosowaniem, przyczynił się tajnie do wybuchu drugiego powstania górnośląskiego w lecie 1920 r., uzyskując wydalenie policji niemieckiej. Po głosowaniu dn. 20 marca 1921 r., które dało większość polską we wschodniej części kraiu, wobec