Magazyn63401

530

LIGA NARODÓW

nansowe, i nie będzie uczestniczyła w sankcjach fakultatywnych.

Pakt pozwala na przyjęcie do Ligi Narodów nietylko państw, lecz również dominjo-nów i swobodnie rządzących się koloni j. Prócz państw suwerennych należą obecnie do Ligi następujące dominjony brytyjskie: Kanada, Afryka Południowa, Australja i Nowa Zelandja, a nadto Wolne Państwo Irlandzkie, mające statut dominjonu, oraz Indje, które co najwyżej są swobodnie rządzącą się kolon ją. Prócz domin j ów brytyjskich członkami Ligi są tylko suwerenne państwa. Jakkolwiek w zasadzie Liga otwarta jest dla wszystkich państw, to jednak w praktyce Zgromadzenie odmówiło przyjęcia Liechtensteinu, ustalając na przyszłość wskazówkę, że członkiem ^r igi nie może być zbyt małe państewko, które nie byłoby w stanie wykonać obowiązków, wynikających z paktu (np. San Marino lub Monaco).

Każdy członek Ligi może opuścić Ligę, ale obowiązany jest swój zamiar wyjścia z Ligi notyfikować, z tern zastrzeżeniem, że rozwiązanie stosunku prawnego z Ligą następuje w dwa lata od chwili notyfikacji. Członek Ligi, który pogwałcił jedno z zobowiązań, wynikających z paktu, może być usunięty z Ligi uchwałą jednomyślną Rady, przytem głosu zainteresowanego państwa nie bierze się pod uwagę przy obliczaniu jednomyślności. Jest to sankcja, która ma zapewnić poszanowanie paktu przez członków Ligi. Natomiast sankcja ta nie mogłaby być zastosowana w razie pogwałcenia przez członka Ligi innego zobowiązania międzynarodowego bez naruszenia paktu, np. w razie pogwałcenia umowy dwustronnej.

W chwili obecnej, ważniejsze państwa nienależące do Ligi są następujące: Stany Zjednoczone, Japonja, Niemcy i Br azyl ja. Włochy, należąc do Ligi, nie brały żadnego udziału w jej pracach od czasu zastosowania do nich w r. 1935 sankcjj z art. 16 paktu. W grudniu 1937 r. rząd włoski zawiadomił sekretarza generalnego L. N. o wystąpieniu Włoch z Ligi. Niekiedy nieczłnn-kowie współpracują z Ligą, np. po wyjściu Japonji z Ligi państwo to nie przestało brać udziału w technicznych pracach Ligi. Również Stany Zjednoczone i Brazylja brały niekiedy udział w niektórych pracach Ligi, nawet o charakterze politycznym (np. udział obserwatora amerykańskiego w komitetach, zajmujących się sporem chińsko-japońskim).

2. Organy Ligi: Zgromadzenie, Rada i Sekretariat. Ich organizacja, skład i atrybucje. Liga posiada trzy główne organy: Zgromadzenie, Radę i Sekretarjat.

Zgromadzenie składa się z przedstawicieli wszystkich członków Ligi. Zwyczajne Zgromadzenie zbiera się raz do roku, we wrześniu. Poza tem mogą być zwoływane w razie potrzeby nadzwyczajne Zgromadzenia. W czasie zwyczajnych Zgromadzeń odbywa się ogólna dyskusja nad działalnością Ligi w roku ubiegłym, ustala się wytyczne dla prac w roku następnym i uchwala się budżet na rok następny.

Właściwa praca Zgromadzenia załatwiana jest w komisjach, których jest sześć: I komisja prawnicza, II komisja organizacyj technicznych (kwestje gospodarcze, finansowe, tranzytowe, higjeny i t. p.), III komisja rozbrojeniowa, IV komisja budżetowa, V komisja społeczna (zagadnienia humanitarno-społeczne) i VI komisja polityczna. Pracami Zgromadzenia kieruje przewodniczący i pre-zydjum; zarówno przewodniczący jak i członkowie prezydjum są wybierani.

W przeciwstawieniu do Zgromadzenia, Rada Ligi składa się z przedstawicieli nie wszystkich państw, należących do Ligi, lecz tylko niektórych. Mianowicie po kilkakrotnych zmianach, w czasie których liczba członków Rady stale wzrastała, w chwili obecnej Rada składa się z przedstawicieli 16 państw. Państwa, potocznie zwane Wielkiemi Mocarstwami, mają stałe miejsca w Radzie, inne państwa wybierane są przez Zgromadzenie. W chwili obecnej stałe miejsca w Radzie posiadają: Wielka Brytanja, Francja, Włochy i Związek Socjalistycznych Republik Rad. Rada może przyznać jednomyślnie, za zgodą większości Zgromadzenia, miejsca stałe innym członkom Ligi. W tych samych warunkach, t. j. jednomyślnie i za zgodą większości Zgromadzenia, Rada może powiększyć liczbę miejsc niestałych. Obecnie jest 11 miejsc niestałych. Z tych ii-u miejsc — dziewięć istnieje od czasu reformy Rady Ligi, dokonanej w 1926 roku, i ma charakter ostateczny, a dwa miejsca zostały stworzone prowizorycznie w 1933 r. i 1936 r., a to celem zaspokojenia ambicyj państw, które bez powiększenia Rady nie miały możności zasiadania w niej. Te dwa dodatkowe prowizoryczne miejsca stworzone zostały do czasu wyborów w 1939 r.; wówczas Zgromadzenie będzie musiało zdecydować, czy zechce znieść dwa