Magazyn63801

534

LIGA NARODÓW

sce w Radzie, to jeden jego zastępca powinien być obywatelem państwa, nie mającego stałego miejsca w Radzie. Zwykle drugi zastępca Sekretarza Generalnego i trzej Podsekretarze Generalni są narodowości państw, mających stałe miejsca w Radzie. W praktyce zatem t. zw. wysokie kierownictwo Se-kretarjatu spoczywa w rękach obywateli Wielkich Mocarstw. Jednakże rezolucja Zgromadzenia z 17 października 1932 r., regulująca kwestję składu wysokiego kierownictwa, zastrzegła, że najwyżej dwie osoby tej samej narodowości mogą zajmować wyższe stanowiska w Sekretarjacie — t. j. stanowiska Sekretarza Generalnego, zastępcy Sekretarza Generalnego, Podsekretarza Generalnego lub Dyrektora Sekcji. Zastrzeżenie to umożliwia obywatelom państw, nie mających miejsc stałych w Radzie, szerszy udział w wyższych stanowiskach w Sekretarjacie. Rola Sekretarjatu, jako jedynego organu Ligi, stale i bez przerwy pracującego, jest z natury rzeczy doniosła. Sekretarjat przygotowuje decyzje Rady i Zgromadzenia i pomaga w ich wykonaniu. W tym celu Sekretarjat przeprowadza niezbędne studja techniczne; z reguły Sekretarjat pełni funkcje sekretarjatu technicznego wszystkich konferencyj międzynarodowych, zwoływanych pod auspicjami Ligi.

3. Siedziba i finanse Ligi. Przywileje dyplomatyczne. Wydatki Ligi Narodów są pokrywane przez jej członków wedle skali ustalonej przez Zgromadzenie. Udział członka Ligi w wydatkach nie jest jednakowy i ustalany jest stosownie do znaczenia i możliwości danego członka Ligi. Zależnie od preliminowanych wydatków, udział ten w cyfrach absolutnych może w każdym roku być inny, (wahania te jednak nie są zbyt znaczne), ale proporcjonalnie jest stale ten sam zgodnie ze skalą ustaloną przez Zgromadzenie. Za podstawę przy preliminowaniu budżetu są brane wydatki, a dopiero po odtrąceniu dochodów z innych źródeł, dzieli się sumę pozostałą do pokrycia między członków Ligi wedle powyższej skali i w ten sposób otrzymuje się wysokość składek na dany rok w cyfrach absolutnych.

Cała rachunkowość Ligi spoczywa w rękach Sekretarjatu, który raz do roku zdaje sprawę Zgromadzeniu, jako organowi, zatwierdzającemu zamknięcie rachunkowe i uchwalającemu budżet, a ponadto stale pozostaje pod kontrolą finansową specjalnej

Komisji Kontroli, którą mianuje Zgromadzenie.

Siedziba Ligi, zgodnie z paktem, znajduje się w Genewie, przytem w razie potrzeby Rada mogłaby przenieść ją gdzieindziej. Gmach Ligi i tereny do niej należące, a także inne loicale, w których odbywają się posiedzenia Ligi, są eksterytorjalne. Liga nie może być pozywana przed sądy szwajcarskie. Delegacje państw, uczestniczących w pracach Ligi (członków Ligi, czy też nawet państw nienależących do Ligi) korzystają z przywilejów i immunitetów dyplomatycznych. Ta sama sytuacja zagwarantowana jest wyższym urzędnikom Sekretarjatu, członkom Komitetów Ligi i t. p. Przywileje te obowiązują tylko w okresie wykonywania funkcyj urzędowych. U^rzędnik Ligi nie może powoływać się na swe przywileje dyplomatyczne wobec swego własnego kraju, jeżeli chodzi o akty, nie wchodzące w zakres działalności urzędowej.

II. Cele i prace Ligi.

1. Rozbrojenie. Głównym celem istnienia Ligi Narodów miało być zapewnienie pokoju i rozwijanie współpracy międzynarodowej. Z uwagi na ten naczelny cel pakt nałożył na Ligę trzy zasadnicze obowiązki, które miały wzajemnie dopełniać się, mianowicie: 1) przeprowadzenie ograniczenia i zmniejszenia zbrojeń, 2) zapewnienie pokojowego załatwiania sporów międzynarodowych oraz 3) zagwarantowanie bezpieczeństwa państw na wypadek napaści, stanowiącej pogwałcenie paktu. Art. 8-y paktu dość szeroko potraktował kwestję rozbrojenia, przewidując prace Ligi w tym zakresie celem zapobieżenia wyścigom zbrojeniowym. Trzeba przyznać, że Liga Narodów dużo uwagi poświęciła temu zagadnieniu od pierwszych lat swego istnienia, przytem jednocześnie zajmowano się rozwinięciem procedur pokojowego załatwiania sporów i wzmocnieniem gwarancyj bezpieczeństwa, gdyż uważano, że te trzy problematy są logicznie nierozdzielne.

W pierwszym okresie t. j. do roku 1926 Liga nie zajmowała się bezpośrednio rozbrojeniem, lecz starała się o wzmocnienie bezpieczeństwa międzynarodowego, co miało stworzyć warunki korzystne dla rozbrojenia, jako następnego etapu prac. Z tego okresu datuje się projekt powszechnego traktatu o Pomocy Wzajemnej (1923) i Protokół