Magazyn6901

NAX FERDYNAND JAN — NEOKLASYCZNA SZKOŁA W EKONOMICE 23

„.Mjcwiśfc W. S. U. w Warszawie”. Warszawa 1925. — Korzon T.: Wewnętrzne DsLje Polski za Stan. Augusta. Warszawa 1897. —■ Łoza 8.: Słownik architektów t budowniczych polaków. Warszawa 1930.— Oczapowski J. B.: Kameralista polaki z czasów Sejmu Czteroletniego. „Roztrząsanie i rozbiory w naukach politycznych i ekonomicznych”. Warszawa 1889.— OU teicicz B.: Karlografja polska XVIII to. Lwów 1932. — Pattuncaki A.: Nieznany Sandomierzanin, ekonomista z XVIII w. „SandomierskieSandomierz 1933.

A. Grodek.

Neoklasyczna szkoła w ekonomice.

i. Chirakterysty¹"! ogólna. 2. Analiza popytu i podaży. 3. Teorja kosztów. 4. Równowagi przejściowe i ostateczne. 5. Teorja niedoskonałej konkurencji. 6. Teorja pieniądza. 7. Teorja zatrudnienia.

1. Charakterystyka ogólna. Mianem szkoły neoklasycznej określamy kierunek myśli ekonomicznej, wywodzący się od Alfreda Marshalla, który zyskał sobie stanowisko dominujące w krajach anglosaskich. Kierunek ten wyrósł historycznie z tej samej podstawy, z jakiej wyszły szkoła matematyczna (czyli lozańska) oraz szkoła austrjacka (t. z w. psychologiczna). Podstawą tą jest teorja użyteczności krańcowej. Gdy jednak szkoła austrjacka poszła głównie po linji dociekań nad psychologją wartościowania dóbr gospodarczych, zarówno szkoła neokla-syczna jak i szkoła mattmatyczna przywiązują mniejszą wagę do samego pojęcia użyteczności krańcowej, jak do metody analizy, leżącej u podstawy teorji użyteczności krańcowej. Metoda ta została uogólniona i zastosowana również do teorji produkcji (teorja produktywności krańcowej), do teorji kosztów (pojęcie kosztu krańcowego), do teorji monopolu (pojęcie utargu krańcowego) i t. d. Ostatnio wszystkie te pojęcia zostały uogólnione w jedno pojęcie krańcowego stosunku substytucyjnego (marginął ratę of substitution), na którym można oprzeć całą teorję ekonomiczną. Tak w rezultacie metoda, stojąca u podstaw teorji użyteczności krańcowej, została rozszerzona na metodę analizy krańcowej, która jest zastosowaniem do analizy ekonomicznej tych samych zasad, jakie skądinąd są znane pod nazwą rachunku różniczkowego. Stąd też pochodzi używanie rachunku różniczkowego i całkowego jako narzędzia analizy zarówno przez szkołę matematyczną, jak też przez szkołę neoklasyczną.

Mając wspólną podstawę wraz ze szkołą austrjacką oraz szkołą matematyczną, szkoła neoklasyczna różni się od tych dwu szkół sposobem podejścia do zagadnień oraz ich traktowania. Od szkoły austrjackiei różni się, tak samo jak i szkoła matematyczna, znacznie szerszym zakresem swych zainteresowań. Od szkoły matematycznej zaś różni się tern, że zajmuje się raczej badaniem tworzenia się równowagi na poszczególnych rynkach (którym odpowiadają przemysły, produkujące poszczególne dobra), traktując te rynki w odosobnieniu od reszty układu gospodarczego, podczas gdy szkoła matematyczna bada warunki równowagi układu gospodarczego jako całości, przy peł-nem uwzględnieniu wzajemnej współzależności wszystkich jego elementów. Różnica jest więc podwójna. Po pierwsze, szkoła neoklasyczna wyodrębnia „rynek" dla poszczególnego dobra od reszty układu gospodarczego i bada przebieg na tym rynku w izolacji (na podstawie założenia ceteris paribus), bez uwzględnienia zależności tego przebiegu od wydarzeń na rynkach dla innych dóbr. D-atego metoda szkoły neoklasycznej została określona mianem metody równowag cząstkowych, w przeciwieństwie do metody równowagi ogólnej, którą posługuje się szkoła matematyczna. Ponieważ obie szkoły posługują się wyższą matematyką jako narzędziem analizy, nazwy „szkoła równowag cząstkowych" oraz „szkoła równowagi ogólnej" byłyby też bardziej na miejscu. Po drugie, szkoła neoklasyczna bada nietylko warunki równowagi na poszczególnym rynku, ale także proces tworzenia się równowagi. W ten sposób dochodzi do rozróżnienia między szeregiem równowag przejściowych (t. zw. równowagi krótkookresowe) od równowagi ostatecznej (t. zw. równowaga długookresowa). Wprowadza to w metodę szkoły neoklasycznej pewien element dynamiczny, którego szkoła matematyczna jest pozbawiona. Wyodrębniając „rynek" dla danego dobra od reszty układu gospodarczego, szkoła neoklasyczna redukuje ilość elementów zmiennych, wchodzących w skład danego zagadnienia do niewielkiej liczby, najczęściej do dwóch. W tych warunkach najdogodniejszym środkiem ilustracji i dyskusji staje się geometryczny wykres, którego użycie jest najważniejszem narzędziem analizy w rękach przedstawicieli szkoły neoklasycznej. Tam jednak, gdzie liczba zmiennych jest zbyt wielka, aby ich zależność dała się ująć