maistre o papiezu009401

i

94

Obowiązek narzucony Papieżowi, aby sądził tylko wedle kanonów, o ile sie tylko odnosi do posłuszeństwa prawu, jest małością wymyśloną ku zabawieniu dzieci i ku zaspokojeniu rokoszan. Jak skoro nie może być sadu bez sędziego, któż będzie sądził Papieża, jeżeli ma być sadzony? Któż z nas powie, że Papież wyrokował wbrew kanonom, i kto zmusi go, aby się ich trzymał? Porwie się na taki sąd chyba, kośeioł nieprzychylny i oderwany, albo trybu nały cywilne, albo doczesny władca; słowem widzimy się wtrąconymi od razu w anarchią, w zamieszanie władz i w przeciwieństwa wszelkiego rodzaju.

Wyborny autor Historyi Fenełona naucza nas w Panegiryku Bossueta, i podług zdania tego wielkiego człowieka, że wedle zasad kościoła gallikahskiego sąd Papieża wmateryi wiary nie może być ogłoszony we Francy i bez uroczystego przyjęcia go w formie kanonicznej przez arcybiskupów i biskupów królestwa, zupełnie i całkowicie wolnych 1 ).

Same tylko zagadki! Czyliź bulla dogmatyczna nieogłoszona we Francyi nie obowięzuje Francyi? Czyliby można we Francyi popierać ze spokojnein sumieniem, zdanie za kacerskie uznane i ogłoszone przez decyzyą dogmatyczną Papieża, oraz potwierdzoną przez zgodę całego kościoła? Czyż biskupi francuzcy są jedynemi i koniecznemi organami, mogącemi dać poznać wiernym postanowienia Papieża, lub też, czy ci Biskupi mają prawo odrzucać postanowienia, klórychby nie potwierdzili? Jakiemże prawem kościół francuski, który (jak się to mówiło) jest tylko prowincyą katolickiej monarchii, mógłby mieć pod względem wiary inne zasady i inne przywileje, jak cały katolicki kościół?

Te pytania zasługują na objaśnienie, a w podobnych razach szczerość jest powinnością. Idzie tu o dogmata, idzie o treść przywilejów, praw i konslylucyi kościoła, a ktoś tonem wyroczni (mówię o Bossuecie) orzeka zasady mające za cel widoczne zagmatwanie trudności, rzucenie niepokoju w delikatne sumienia i ośmielenie do sporów ludzi złej wiary i woli. *

Jaśniej daleko przemawiał Fenelon w swojej własnej sprawie: „Papież przemówił: wszelki spór biskupom wzbroniony: powinni po prostu uznać i przyjąć jego postanowienia 2).“    >

1)    Histoire de Bossuet Tom III liv. X Nro 21 str. 340. Paryż Lebel 1815 4 voI. in 8o. Wyrazy drukowane kursywą są to własne .słowa Bossueta.

2)    „Gdy Papież rozsądził tę sprawę (maxime des Saints) biskupi pro-wincyonalni, acz są naturalnemi sędziami nauki, nie mogą w obecnćm zgromadzeniu i w tój materyi pod jakim bądź względem żadnego już zdania objawić, ale tylko powinni przyjąć wyrok po prostu, jako wyrok stolicy apostolskićj i uznać z pokorą jćj rozporządzenia.