NDIGCZAS00347625
71

Beskid Mały. 155

nie łamano kamienia na miejscowe lub pobliskich miast potrzeby. Prymitywne kamieniołomy widzimy w Tresnie, w Kocierzach, Między* brodziach, Oczkowie, Zadzielu, Łysinie, Mucharzu, Targanicach i wielu innych wsiach, w kilku jednak miejscowościach, jak w Straconce, Porąbce i Kozach, eksploatacja kamienia odbywa się na dużą skalę i na eksport. Kamień w Porąbce jest tak twardy i przepojony krzemionką, iż zbliża się do rogowców, a ma zbyt głównie na Górnym Śląsku jako wyborny materjał drogowy. Największy atoli kamieniołom znajduje się we wsi Kozy, u podnóża Hrobaczej Góry, na Jarmarczym Groniku, który zaopatruje w kamień drogowy rządowe gościńce w Polsce. Niedawno nabyty od bar. Czecza przez nasz rząd, urządzony po nowoczesnemu, zatrudniający przeszło stu robotników, ma przez duże rozmiary, przez parowe piece do łamania i sortowania kamieni na cztery rodzaje wielkości, przez góry nagromadzonych hałdów, baraki robotnicze, przez kolejkę linową, dowożącą kamień na stację kolejową — charakter dużej fabryki czy kopalni.

Wielkiem dziełem umysłu i rąk ludzkich będzie w niedługim czasie zapora wodna na Sole. Szczególnie korzystne warunki, jakie dolina Soły do tego celu nastręcza, zwróciły na siebie już dawno uwagę kół fachowych, a na podstawie pomysłu inż. K. Pomianowskiego (1906) i szczegó-owych planów inż. Tad. Baeckera i K. Maćkowskiego, już b. Wydział Krajowy przystąpił w r. 1914 do rozpoczęcia robót kosztem 10 miljonów Koron. Roboty te po wojennej przerwie podjął bezwłocznie rząd polski na podstawie uchwały sejmowej z dnia 29 marca 1919 r., powziętej na wniosek ministra Pruchnika o t. zw. przegrodach, czyli zbiornikach wód górskich. Z powodu szczupłości przyznawanych kredytów praca postępuje wprawdzie w bardzo powolnym tempie, lecz nieprzerwanie — i śmiały projekt staje się zwolna rzeczywistością.

Przed kilku miesiącami prasa codzienna przypomniała tę sprawę, podając jednak szereg nieścisłych i przesadzonych wiadomości.

W świetle rzeczywistości zamierzona budowa przedstawia się, jak następuje: mur oporowy zbudowany będzie w średnim biegu Soły przy 32‘3 km. jej biegu, w oddaleniu 1 km. od wsi Porąbki, a tuż przed ujściem bocznych dolin Małej i Wielkiej Puszczy do doliny Soły. W miejscu tern dolina Soły robi największy zakręt, a stoki Kozubnika i Zasolnicy spadają w nią tak stromo, iż wytwarza się tu ciasna gardziel górska, zaledwie 180 do 250 m. szeroka. Podłoże, poza cienką warstwą żwiru i rumowiska, składa się tu z litej, twardej skały, na której silnie da się ugruntować zapora z wykluczeniem obawy dzikich odpływów. Wysokość spadku wody wynosić będzie 20 m., a siła jej obliczona na 12 do 15.000 koni parowych