NDIGCZAS00347625
51

Beskid Mały. 135

czas, gdy Soła czyni wężownice nieliczne i lekkie. Meandry Popradu pod Żegiestowem, Dunajca pod Kłodnem, Tylmanową, a w Pogórzu pod Rożnowem i Tropiem dochodzą do ^s/₄, Soły zaś tylko do ¹/₄ odcinka koła. Cały bieg Soły jest prawie jedną prostą linją, tak, że Beskid Mały przerzyna ona jakby cięciem piły, lub świdrem na wylot; cztery jej znaczniejsze zakręty, rozłożone tu na przeszło 10 kilometrową przestrzeń, osłabiają znacznie poetyczność przełomu.

Że Soła tworzy tu istotny przełom przez jeden górotwór, a nie rozdziela dwóch odrębnych pasm górskich — jak twierdzi Rehman—dowodem jest to, że mając z kotliny Żywieckiej dogodną, szeroką i o nieznacznem wzniesieniu drogę ku Śląskowi przez Wilkowicką Bramę, lub choćby na wschód ku kotlince Suskiej, nie poszła przecież po linji pozornie najmniejszego oporu, lecz na wylot przebiła zwarte gniazdo górskie, zagradzające jej w poprzek drogę od północy. Jakie w tern działały czynniki, nie jest jeszcze rzeczą naukowo przez specjalistów wyjaśnioną; z różnych odnośnych teoryj najprawdopodobniejsze zastosowanie mogłaby tu mieć teorja tekto-

Dolina Soły u podnóży Jaworzyny.    (Fot. K. Sosnowski).

niczna, t. j, że wody prajeziora kotliny Żywieckiej w najniższym jej punkcie, t. j. w obecnem Zadzielu 325 m._f gdzie dotąd zachowały się duże stawy i mokradła, silnym naporem utorowały sobie ujście przez szczelinę górską, niższą co do poziomu od Wilkowickiego otworu.

Dolina przełomowa Soły nie tworzy wcale ciasnych i krętych wąwozów, owszem jest dość szeroka, bo przeciętnie ¹/₂ km., jasna i słoneczna. Zbocza górskie opadają w nią przeważnie połogo, tworząc miejscami typowe,