NDIGCZAS00347625
55

Beskid Mały. 139

piękno i poetyczność krajobrazu, a z punktu widzenia gospodarczego daje tym górom wysoką wartość realną, czyniąc je potężną wytwórnią, jedną z najpotężniejszych w Polsce, drzewa doborowego i różnogatunkowego.

Rzecz oczywista, że trzebienie tutejszych lasów szło w parze z udogodnieniem środków komunikacyjnych; dwa gościńce przecinające górotwór ten w poprzek, liczne gościńce i linje kolejowe, otaczające go szczelnie dookoła, a ocierające się o same podnóża gór, spowodowały to zjawisko, że zewnętrzne ich stoki i dolina Soły są z lasów znacznie więcej, miejscami rażąco ogołocone; gdy natomiast wnętrze gór, zwłaszcza ich dalsze zakątki, mają nierzadko jeszcze postać głuchych, pierwotnych ostępów. Mroczne, ok. 150-letnie knieje, znachodzimy jeszcze w dużych obszarach w dolinie Wielkiej Puszczy i Kocierskiej, a zwłaszcza w wewnętrznem paśmie Jaworzyna—Cisownik—Wielka Góra—Potrójna, Madohora—Leskowiec. Są to przeważnie bory jodłowe lub bukowe, niekiedy mieszane.

Buk, coraz rzadziej w zawartych kompleksach występujący, ma w Beskidzie Małym jeszcze silną ostoję. Na Groniczkach, Wielkiej Górze (Upłazie), na Magórce i Leskowcu, w rewirze Rzyk i Ponikwi, stoją jeszcze zwarte obszary młodych i starych lasów bukowych, a domieszka buka w szpilkowych dzewostawach znachodzi się wszędzie.

W grubych, starych borach ma przewagę jodła, w młodnikach świerk. Dała mu ją — jak wszędzie zresztą — gospodarka obliczona na rychły zysk. Rozpanoszył się świerk szczególnie po onych zewnętrznych, przetrzebionych zboczach, a gęste, ciemne jego zawoje,* nie przekraczające nigdzie 50 lat wieku, spowijają wierchy i zbocza Magórki, Góry Hrobaczej, Bukowskiej i Złotej, Jawornicy, Jaworzyny i wielu innych, pnąc się po nich jak równo strzyżone dywany.

W ostatnim jednak czasie nastąpił w kulturze lasowej nawrót do buka i jodły, gdyż świerk mało okazuje odporności na okiść śniegową. Rzadka w lasach górskich sosna występuje tu dość licznie na podnóżach Magórki i w Czanieckim rewirze. Także nie do rzadkości należy tu modrzew, w dobrach suskich i żywieckich spotykamy w pokaźnych grupach i pięknych okazach. Dość znaczną przymieszkę stanowi modrzew w obszarze Czanieckim, gdzie rozwija się bardzo dobrze, dochodząc w 90 roku życia w wysokości 1*30 m. nad ziemią do średniej grubości 45 cm, zaś do całkowitej wysokości 32 m przeciętnie. Buk, jodła i świerk są obecnie zasadniczemi drzewami tutejszych lasów; że jednak rosły w Beskidzie Małym lasy innego gatunku, jak dębowe, lipowe, brzozowe i cisowe, są na to dowody, choćby w samych tradycjach i nazwach, jak Lipska Góra koło Suchy, Cisownik, Cisowe i t. d.