page0466

NAZEWNICTWO OBSZARÓW POGRANICZNYCH

3. Chłopskie przezwiska polskie i ruskie w ziemi sanockiej i przemyskiej w XV w.

J. Rieger. Imiennictwo ludności wiejskiej w ziemi sanockiej i przemyskiej w XV w., Wiuciaw 1977, mapa 29

dawnej ziemi przemyskiej i sanockiej z elementami zarówno polskimi, jak i ukraińskimi, przy czym im dalej na wschód, tym elementów polskich jest mniej, i odwrotnie: im dalej na zachód, tym żywioł ruski słabnie (zob. mapa 3). Charakter rozprzestrzenienia się elementów polskich i ukraińskich pozwala, zdaniem J. Riegera, na datowanie statusu „terytorium przejściowego" przed wiekiem XV, a nawet XIV.

Inne stosunki nazewnicze panowały w XV w. w ziemi halickiej i lwowskiej; elementów polskich było tu niewiele w stosunku do przeważających ukraińskich (Szulowska 1992). Z czasem ten obraz się zmieniał, szczególnie we Lwowie, który po XV w. spolonizował się pod wpływem osadnictwa polskiego i spolszczenia ludności zróżnicowanej etnicznie. Poza Lwowem jednak jeszcze w XVII w. tereny dzisiejszej Ukrainy zachodniej były w przytłaczającej większości ukraińskojęzyczne na wsiach, a także w miastach i miasteczkach (Wolnicz-Pawłowska 1978 i in). Istotną zmianę przyniosło dopiero przyjęcie i rozpowszechnienie się unii kościelnej w 1596 r. Po r. 1620 masowe przechodzenie ukraińskich elit na katolicyzm (często poprzedzone okresem protestantyzmu) spowodowało przebudowanie systemu ukraińskiej antroponimii, pozbawionej

462