scandjvutmp17c01

340

Guzeraty, Vizapur, Malabaru, wyspy Cejlan, okolic Madury, Czen-źaur, brzegów Koramandelu i Bengalu, uakoniec w królestwach Jawy, Pegu, Syjam, Arakan i Kamboi, w Tonkin i w Chinach. Toż samo rozumie się o wyspach Holuckicb, Suudzkich i t. d. Spiek łą Afrykę zamieszkują ludy dźwigające podwójne jarzmo przesądu i poniżenia. Wszak to w Etyjopii są królestwa srogich Anzyków, Mo-noemugi i t. d. Między zwrotnikami to istniały niegdyś państwa Peru i Meksyk w Ameryce; zdaje się że im bliżej gorących krajów, tern przykrzejsze zachodzą stosunki między podwładuemi a ich panami (1). Od tój reguły nie ma wyjątku dla żadnego państwa.

Kie każda rasa ludzi równo ulega zmianom od zimnego lub gorącego klimatu, nie wpływają one tak mocno na inne ludy jak na Murzynów. Gmelin, Lestyliusz, Linneusz, powiadają z okoliczności Syberyjanów, Kurlandczyków i Laponów, źe najdzielniejsze lekarstwa, środki najsilniej rozwaluiające, któreby nawet straszną być mogły trucizną dla południowych ludzi, ledwo jaki taki sprawią skutek na hartownem ciele. Przeciwnie lekkie ukłócie nabawić może konwulsyj Indyjana; jego także puls bije bardzo szybko, a daleko wolniejszy jest u północnych mieszkańców. John Davy czynił doświadczenia nad temperaturą ciała ludzkiego, w różnych klimatach, z któryeh okazało się, że ciepło mieszkańców między-zwrotni-kowych jak uaprzykład na wyspie Cejlan, wcale nie jest niższe od ciepła ludzi europejskich, jeżeli nawet nie jest od niego nieco wyższe. I tak wyuosi ono 36 — 37° stustpniowego ciepłomierza w Europie, na Cejlanie znaleziono go przeszło 38°.

Murzyn łatwiej znosi upał słońca niż biały człowiek, nawet przyswojony najgorętszym klimatom. Naturalny skład ciała Ety-jopejczyka, dla swego zdrowia wymaga ciepła, a nie sprzyja

(1) Juz Hipokratei spostrzegał że różny polityczny stan ludzi zależy wiele od klimatu; za jego zdaniem poszedł astronom Ptoloraeusz, Witruwijusz i większa część starożytnych; utrzymywali je za naszj ch czasów Bodiu, Chardiu, Bernier, Montesqnieu, Volney i inni.

Quidquid Eoos tractus, mundique temporem Labitur, emollit gentes clenientia coeli.

Omnis in aretois populus quicunique pruiuis Nascitur, indnioitus bellis et mortis amator.

Lucanus, Pharsalia 1. VIII.