211
Pouczywszy te starożytnych zalety, każdy uzna niepodobieństwo znalezienia w nich wzoru dla Boga zgiętego pod ciężarem krzyża swego; dla Chrystusa zelżonego w cierniowej koronie, z wyrazem mówiącym: „Niech się spełni, Ojcze mój, twa wola święta!”
W Laokoona grupie znajduje się wprawdzie wielkiej boleści wyraz. Lecz Laokoon broni się, odpycha jadowitego węża: a Chrystus ani walczy, ani odpycha ręki co go znieważa, tylko jej przebacza. Cierpieniu Laokoona całkiem jest fizyczne, a tóm samćm zupełnie innego rodzaju niż Chrystusa. Znów więc rozpacz Nioby, gdy patrzy na swe ginące pod strzałami Latony dzieci, połączona z największem przeciw takiój zawiści oburzeniem, zupełnie jest odmienną od tkhwój rozpaczy Maryi u stóp krzyża syna, bezwładnie pod okrutnym upadająsój ciosem.
Ztąd wynika, iż starożytną rzeźbę bardziój można za rywalkę niż za mistrzynię teraźniejszej uważać, i niestety! niepodobna tćj rywalce wyższości odmówić! Styl jćj szeroki, szlachetny, wyraz spokojnej dumy i siły, mógłby wzniecić mniemanie, iz homerycznych czasów ludzie obcemi byli wszystkim drobiazgowym i nikczemnym teraźniejszego społeczeństwa uczuciom. Młodsza zaś jej Siostra, wielu innemi celująca zaletami, nigdy tćj olimpijskiej powłoki dziełom swoim nadać nie zdołała
Malarstwo nie miało wzorów, ale tóż i żadnćj niebezpiecznćj współzalotnicy. Z wielu innych względów także zawód jego mnićj był trudny. Każdy rnu przedmiot dobry, choćby mnićj nawet wzniosłego rodzaju, jakto później flamandzka szkoła dowiodła. W niem i dziewiętnastego wieku mundur czasem się nieźle wydać może, mianowicie od czasu co się w północnych spoctyzował śniegach (w 1813 r.). W rzeźbie zaś taki mundur jest szkaradnym, nieznośnym. Liczne najbieglęjszych rąk próby dostateczme to dowiodły (1). Rzeźba musi koniecznie idealnego trzymać się świata; przedstawiając naturę, nieba sięgać musi, lub zrzec się sztuki swój własności, uroku jćj i dzicdnośei.
■ Ob. posąg Napoleona na kolumnie placu Vendome w Paryżu. Dla czcicieli bohateia. może być on miłą pamiątką; lecz pod względem sztuki uw0/.anv, jest niczetn. Jakaż może być sztuka w oddaniu bota, surduta, ka-P’ usza? jak można ją w tych przedmi dach podziwiać-? trzeba na to chyba być krawcem lub szewcem. Dla artysty, zostały lam tylko rysy między ka peluszem a kołnierzem ukryte. *