84
a
Tajemnica juką się otaczał Michał-Anioł podwajała ogólną niecierpliwość. Rzym wrzał pod nią; nie miał itinćj rozmowy, innego zajęcia. Potworzyły się dotąd w nim jeszcze niezgasłe par-tye; jedne widziały w Rafaelu gienialne tchnienie, niebiańską myśl w pięknśm ciele zamkniętą, drudzy talent jego zwali niewieścim, i w drugim go mieścili po BuonaroUim rzędzie.
Wszystkie jednak niecierpliwości były niczćm w porównaniu starego papieża. Nie było dnia, niebyło godziny, żeby nie naganiał biednego artystę, żeby mu pozwolił swobodn.e pracy się oddać.
Jużto tak dwadzieścia miesięcy trwało: spojrzawszy na sklepienia syxtyńskie, jestto niczćm; dla Juliusza o kiju już chodzącego, byłoto wiekiem. Papież nie mogąc w końcu swój niecierpliwości powściągnąć, kazał sobie gwałtem drzwi kaplicy otworzyć, i sucho oświadczył artyście, że choćby go przyszło ze stalugi zrzucić, żąda mieć w nićj mszę na dziel- Wszystkich Świętych.
Buonarotti wiedział, że starzec gotów dotrzymać co powiedział. Zostaw ująć zatem niektóre części nieeałkiem wykoi iczone, na dzień oznaczony uprzątnął kaplicę, a niecierpliwy Rzym cały poniósł się ją oglądać.
Wrażenie było ogromne, niesłychane! Pó/niej ozwały się uwagi; lecz w pierwszej chwili zadziwienie z ctwartemi każdego trzymało usty, nietylko mowa ale myśl pod mćm zunieroiała.
Opisywać ten obraz, czyli raczej te sto obrazów, niepodobna. Jestto całe stworzenie świata, na rozmaite części w rozmaitych pozamykane ramach, poprzedzielane między sobą inneroi jeszcze dodatkami i ozdobami.
Nietrżeba tam szukać ani biblijnćj surowości co do ogółu, ani, w szczegółach, tćj świętości, tćj nawet przyzwoitości, jakaby miejscem wymaganą być mogła. Co do kompozyczyi, Dante głównie się przebija, a w szczegółach niewczesne jakieś, że tak powiem, tu i owdzie Olimpu przypomnienie. Ale wszędzie, w ka-żdćj twarzy, figurze, postawie, prawda tak wielka, tak wszelkie przechodząca pojęcie, iż dotąd, gdy czas już i farby i ówczesne wrażenia przyćmił, jeszcze się zdaje, że zaraz chodzić, mówić zaczną, bo już myślą, już się ruszają.