90
fowniejszych jak-t-e świat pamięta, w 63 roku ery naszej, tojest na szesnaście lat przed wybuchem co Herkulanum pochłonął. W ićm trzęsieniu wszystkie miasta, późnićj z powierzchni ziemi znikłe, wiele podług nich ucierpieć miały. Ale czy ten uom, ta sala w mych odtadzajaca sig oczach, jego lub ianćj jakiej kieski była ofiarą?. . . Któż wiedzieć może! ona była tylko niezaprzeczoną skazówką, iż niedość w samej Pompei, ale jeszcze pod nią należy szukać skarbów, i nie nadaremnie: gdyż w samym jćj środku był duży \ pięknćj roboty stół marmurowy biały, którego w mych oczach otrząsano z ziemi, a ów stół na prze ślicznej mozaikowej stał posadzce, która zapewne pójdzie zaraz, jaki królewski wzbogacić pałac.
W Herkulanum zaś za Karola III nie śmiano bardzo, jak mówiłam, z robotami się szerzyć. Wykryto jednak duży teatr, z którego mnóstwo zebrano posągów, pałac z pięknym portykiem i bogaty nagrobek. Lecz to wszystko zostawiono pod ziemią. To miasto tak się głęboko zaryło, iż do tych jogo gmachów, po schodach, jak do podziemnego więzienia schodzić trzeba, i za pomocą pochodni oglądać. Twarde sklepienie całą tę część jego powleka, a na nićm nowe Porlici domy i ville swobodnie się gnieżdżą.
Za Murata, w innej części niezamieszkałej, ogrodami tylko pokrytćj, kopać zaczęto, i tam jeszcze znaleziono Herkulanum, jego domy i świątynie; te już nie w lochu zagrzebane, ale pod słonecznym widzieć można promieniem, Ale kto Pompeję zwiedzał, mało w nich nowego znajdzie zajęcia. Ciasne to między Portiei a morzem miejsce, jest jakby próbką, ułamkiem niczem nie krępowanej i szeroko ścielącej się Pompei. Dla archeologów i tam jednak wielkie znaleziono zasoby; a o nich grube już wyszły i codzień wychodzą tomy, kosztownemi rycinami ozdobne.
Wyszedłszy z Herkulanum niepodobna nie zwiedzić Portiei, jej królewskiego pałacu, a zarazem i pizyległyck wiosek, z jednej strony Resina, z drugiej Torrc dell Grecco i Annunziata. Imiona ich już nieraz się w inćm opowadmiu powtórzyły, a ulice prawie stykając się z sobą, zdają się od bram Neapolu jedno tworzyć pasmo