WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH162 I

146

pienie stadów bawołu, a nowe stulecie nie zastanie wiecej ezerwono-skórych ludów w Stanach Zjednoczonych; co najwięcój pozostanie tylko kilka okazów, które jako osobliwości przyswojone przez czas niejakiś jeszcze swój żywot pędzić będą. Ta paleontologiczna sprawa nie po-winnaby mieć dla nas więcej nic tajemniczego.

Nie powinniśmy przedewszystkiem o żadnćm krwawem wytępieniu ich tutaj myśleć. Dość często wyrzucano Hiszpanom okrucieństwo. Nie myślemy zaprzeczać, że się dość obficie krwią Indyjan z bryzgali, lecz to działo się z chciwości a nie z żądzy morderstwa; tępienie obudzało też zawsze skargę i żal i starano się mu zapobiedz prawami, które jednak bezwładnemi się okazywały. Dzieje zdobyczy zamorskich Hiszpanii nie zawierają żadnego przypadku, mogącego co do swój nikczemności pójść w porównanie z tern, którego się dopuścili Portugalczycy w Brazylii, podrzucając odzież chorych na szkarlatynę i ospę *) w miejscowościach przez Indyjan zamieszkałych, aby pomór sztucznie u nich wzniecić, albo też mieszkańcy Zjednoczonych Stanów, zatruwając strychniną ^a) wodę w studniach na pustyni Utach, z których czerwonoskórzy napój swój czerpali, albo też Anglicy w Australii, gdzie żony ich w czasie głodu arszenikiem mąkę zatruwały ³), którą potem żebrzącym krajowcom rozdawały, lub nakoniec w Tasmanii, gdzie angielscy osadnicy do krajowców jak do zwierzyny strzelali ⁴), jeżeli lepszego pokarmu dla swych psów nie znaleźli. Pomimo to ani okrucieństwo ani uciemiężenie nie wytępiło nigdzie żadnego ludu zupełnie, nawet nieznane dotąd choroby, nie wyjąwszy i ospy, nie zagładziły go nigdzie, a tym mniój jeszcze zaraźliwa choroba opilstwa; szczególniejszy daleko anioł śmierci zabija obecnie swym tchem wesołe niegdyś i sczczęśliwe pokolenia, t. j. wstręt do życia. Nieszczęśliwi mieszkańcy wysp Antylskich zabijali sie za wspólną zmową gminami całemi w części przez truciznę, w części przez powieszenie ⁵). Pewien misyjonarz z Oachaka zwierzył się hiszpańskiemu dziej opisowi Zurita, że całe gromady Chontalów i Mijesów się zmówiły nie obcować więcćj z swojemi żonami lub też płody w łonie matki jeszcze tru-

') Prinz zuUeuffied l.c. str. 64. Tschudi Reisen durch Siid Ame-rika. T. II, str. 262.

²) R. Bur ton. The city of the Saints. London 1862, str. 576.

³) W a i t z (Gerland) 1. c. T. VI, str. 824. Eyre Central Australia. London 1845. T. II, str. 175.

⁴) Bon wiek. The l&st of the Tasmanians. London 1870, str. 58.

⁵) LasCasas. Hist. de las Indias, lib III, cap. 81.

http://rcin.org.pl