2U
daniem takich skarbów wcześniej od innych, w zakres wyższego uoby-czajenia zostały wciągnione, tak że ruchowi i kierunkowi pochodu kultury koleje z góry były przepisane. Jakie prawa rozmieszczeniem mineralnych skarbów na ziemi rządzą, o tśm nic nam prawie nie wiadomo; drogocenne zaś jestestwa świata zwierzęcego i roślinnego są wprawdzie do ciasnych klimatycznie stref przykute, lecz w obrębie tych stref miejscowa ich obfitość, rzadkość lub brak zupełny nie jest tak dalece objawem prawidłowości, jak raczej dziejowym, o tyle, o ile jest zawisłym od miejsca pierwszego wystąpienia gatunków, ich zdolności do wędrówki i geograficznych przeszkód, tamujących dalsze ich rozprzestrzenienie.
7. Małżeństwo i wiadza ojcowska.
Cel główny i najważniejszy małżeństwa, potomstwo, może być tylko po zupełnej dojrzałości płciowśj dopięty, która się u kobiet cokolwiek wcześnićj niż u mężczyzn, w północnśj Europie około 14 i 17 roku życia, w południowśj zaś cokolwiek wcześniej jawi. W strefie gorącój występują znane tego oliawy jeszcze wcześniej, w Egypcie u chłopców pomiędzy 12 a 15, u dziewcząt 11 a 14 r. życia 1). Klun-zinger, który nie dawno temu wesele takiej pary dzieci w górnym Egypcie opisał 2), donosi, iż tam chłopcy między 15 a 18, dziewczęta zaś między 12 a 14 r. życia związki małżeńskie zawierają i dodaje uwagę nie bez znaczenia, że takie w naszych oczach przedwczesne małżeństwa jednakże pod względem płodności żadnych złych następstw za sobą nie prowadzą. W północnój Persyi występują znamiona płodności w 13, południowej zaś już między 9 a 10 r. życia 3). Na wyspach filipińskich przepisany jest 12 r. życia dla dziewcząt jako prawny, chociaż Jagor4) znalazł w księgach kościelnych w Polangui zapisane zamęście dziewczyny, mającej lat 9 i 10 miesięcy. Murzyni zawierają również wcześnie związki małżeńskie, tylko że u nich wiek
x) Hartmann. Nillaender str. 215.
2) Ausland 1871, N° 40, str. 952.
3) Polak. Peraien. T. I, str. 202.
4) Reisen in den Philippinnen. Berlin 1873, str. 129.