WA308�7 II5947 NAUKA O LUDACH404 I

388

pniu rozwinięta a zręczność z jaką ją wykonywają rzeczywiście po-dziwienia godna Najwybitniejszą i etnologiczną cechą Polynezyjczy-ków jest jednak kanibalizm, który, jakkolwiek i gdzieindziej się zdarza, a nawet całego malajskmgo szczepu właściwość stanowi, nigdzie jednak w takiej rozciągłość i z taką oburzającą bezwzględnością dzikością wykonywanym nie bywa, jak właśnie w Polynezyi, aknolwiek i to na ich usprawiedliwienie przytoczyć potrzeba, że tło jest religijne, jak na to i zachowywane przy tej obmierzłej uczcie obrzędy, jako tęż i ta okoliczność wskazuje, że nie wszystkim wolno tego mięsa używać.

Religijne poczucia Polinezyjczyków przejawiły się w czci rozmaitych sił przyrody, które wyobraźnia ich w ludzką postać ubierała, a których dzieje i życie, splątane z geologicznemi podaniami, myt z taką. samą zmyślnością i twórczością ukształtować i ozdobić umiał, jak to uczynili Grecy i inne kulturowe ludy z bohaterskim światem swoich bogów⁷. Maorowie na Nowói Zelandyi, tak wstrętni przez swój niecny kanibalizm, posiadają jednakże nadzwyczaj powabne i wdzięczne podania o stworzeniu świata. Według nich zakiełkowała najprzód, śród pierwotnej przedwiekowej ciemności nocnśj. myśl jako jestestwo najsubtelniejsze, a za nią powstała żądza. Według innćj odmiany, wzbudziła się najprzód myśl, potem duch a następnie dopiero pierwiastki cielesnego świata¹). Prócz tych w bóstwo to powszechne to czysto miejscowe przeobrażonych sił przyrody, doznawali boskiej czci zmarli władzcy, a w miejscach im poświęconych istniały wyrocznie²). Osobny stan kapłański, wprawmy i wyćwiczony we wszystkich sztuczkach, stał obok władzców. lecz nie posiadał już takiego poważania i czci jak ci ostatni, którzy się za pochodzących od bogów uważali i pewni byli boskićj czci po śmierci. Z tem ich znaczeniem związaną iest ściie ich władza zrobić wszystko tahi³). t.j poświeconem

¹) Waitz (Gerland) Anthropologie T. VI, str. 247.

²) Mariner, Tunga Isłands. Edinburgh 1827. T. II, sir. 73 i 84.

³) Wyraz tabu znaczy ryle, co .,znamię“, „znake i oznacza, że rzecz, będąca tabu, jest przez duchów w posiadanie zajęta i przez nich strzeżona. Nie rrlko rozmaite zewnętrzne przedmioty mogą być tabu, lecz i samo ciało człowieka, a nawet pojedyncze jego części. Na Nowej Zelandyi np. głowa i kręgosłup mężczyzny jest tabu, nie wolno mu więc z tego powodu nosie ciężarów na grzbiecie, inaczej stałyby się tabu i nie zdolne no zwyczajnego użycia. Ustawa taka jest wspólną własnością wszystkich ludów na polynezkich wyspach mieszkających i wskazuje, iż przed ich rozłączeniem uczucia religijne były u nich mocno rozwinięte. (P. T.)

http://rcin.org.pl