297

298 Wiek europejskich imperiów

szybciej zaczęli je nosić niż muzułmanie. Pod koniec wieku niektóre z ich żon i córek także przyjęły francuski lub włoski styl ubioru, poznany dzięki ilustrowanym periodykom, sklepom w nowych miastach, podróżom i szkołom. Jednakże do 1914 roku niewiele kobiet muzułmańskich wychodziło bez nakrycia głowy czy twarzy.

Również domy stały się odbiciem innego stylu życia. Domy w nowych dzielnicach, zarówno służbowe, jak i rezydencjonalne, były projektowane głównie przez architektów francuskich i włoskich według ich własnych wzorów: budowano z kamienia pokrytego tynkiem, bogato dekorowano kutym żelazem. Budynki publiczne zwrócone były na zewnątrz imponującymi fasadami, a niektóre wyrażały nową wizję życia społecznego; w Kairze symbolizowała ją opera, muzeum i biblioteka chedywa. Również same domy mieszkalne odzwierciedlały nowy styl życia rodzinnego. Oddzielenie pokoi mieszkalnych na parterze od sypialni na piętrze trudno było pogodzić ze starym, ścisłym podziałem na salony, w których mężczyźni przyjmowali gości, i harim, gdzie toczyło się życie rodzinne. Zmiany w życiu gospodarczym i obyczajach, a także działania, jakie Osmanowie, Egipcjanie i Brytyjczycy podjęli przeciwko handlowi niewolnikami, doprowadziły w 1914 roku do ostatecznej likwidacji niewolników domowych. Z wyjątkiem niektórych tylko pałaców czarny eunuch, strażnik świętości ha-rimu, niemal całkowicie zniknął. Krzesła i stoły imitujące osiemnastowieczne meble francuskie, narzucały inny sposób przyjmowania gości i spożywania wspólnych posiłków. Domy były otoczone ogrodami, nie zaś budowane wokół wewnętrznych dziedzińców; okna wychodziły na zewnątrz, na ulice. Można było przez nie patrzeć, a przechodzący mogli zaglądać do środka. Na szerszych ulicach, a także poza miastami kobiety z dobrych rodzin korzystając z powozów konnych mogły odetchnąć świeżym powietrzem. Teatr oferował nowy styl oglądania - jeśli nie bycia oglądanym - dotyczy to zwłaszcza kobiet. W 1914 roku arystokratki kairskie mogły uczęszczać na spektakle wystawiane przez przejezdne trupy i, dyskretnie ukryte za zasłonami z gazy w lożach pierwszego balkonu Opery, oglądać klasyczny dramat francuski lub włoskie opery.