41

EU U? ^)^łf\ J\ D D S? ^    & Limit wydruku: O

- iLiorary Keaaer

Strona 41/228

vUm« ,

1.4. Ochroni tapieuatetwa w tire w władzy targcnaium

Decyzje Sejmu grodzieńskiego sprowadzały się do zanegowania całego dorobku reformatorskiego Sejmu Czteroletniego. Ustawa sejmowa z 23 listopada 1793 roku uchyliła ustawodawstwo tego Sejmu, „deklarując Sejm Czteroletni za niebyły, a podjęte przezeń decyzje za nic nie znaczące". W takiej sytuacji nastąpił powrót do poprzedniego modelu administracji publicznej.

B Zamiast zlikwidowanej Straży Praw powołano ponownie instytucję Rady Nieustającej jako centralnego organu władzy wykonawczej.

Przywrócona instytucja różniła się od pierwowzoru z 1775 roku. Przede wszystkim nastąpiła ściślejsza współpraca departamentów z właściwymi komisjami rządowymi poprzez ich podporządkowanie oddzielnie Komisji Korony i Litwy. Tak ukształtowały się relacje pomiędzy Departamentem Policji i odrębnymi Komisjami Policji dla Korony i Wielkiego Księstwa Litewskiego. Choć wprowadzono zakaz łączenia funkcji przewodniczącego Departamentu Rady z funkcją kierowniczą w Komisji, dotyczącą centralnej administracji policyjnej, zdecydowano się na powierzenie obu funkcji marszałkowi wielkiemu koronnemu Fryderykowi Muszyńskiemu¹*. Było to rozwiązanie merytorycznie niezrozumiałe, gdyż rolą Departamentu Policji miała być kontrola działania obydwu Komisji Policji. Nie należy też zapominać o policyjnej jurysdykcji marszałkowskiej na terenie Warszawy. Decydujące znaczenie przy obsadzie stanowisk rządowych miała wola ambasadora Rosji w Polsce, Jakuba Sicversa. Marszałek Muszyński bowiem należał do najbliższych zauszników ambasadora. W wyniku połączenia tych trzech urzędów w jednych rękach władza policyjna marszałka Muszyńskiego w kraju jawiła się jako nieograniczona. Próbował on walczyć z tendencjami separatystycznymi na Litwie, liczył, iż uda się utrzymać dotychczasowy stan terytorialny Rzeczpospolitej. W opinii społecznej był jednak postrzegany przede wszystkim jako najbliższy współpracownik administracji rosyjskiej oraz twórca rozbudowanej tajnej policji szpiegującej społeczeństwo polskie na rzecz Rosji.

Każda Komisja miała obowiązek przekazywania Departamentowi raportów ze swojej działalności. Ponadto z udziałem Departamentu Rada Nieustająca formułowała rezolucje i wnioski kierowane do rządowych Komisji Policji. Zakres kompetencji Komisji Policji z lat 1791 i 1793 w zasadzie był identyczny. Obraz instytucji policyjnych w Polsce po II rozbiorze nie byłby pełny, gdyby nie wspomnieć o przywróconej przez konfederację targowicką jurysdykcji marszałkowskiej w stolicy oraz o reaktywowanej Komisji Brukowej miasta Warszawy.

* PntrwodnicŁicym Komisji Poticjl Litewskiej zoila! marszałek wielki Ludwik Tyszkłemcz, a po nim manzaiek nacHwcny Mufli! Giełgud.

^3 09:43

F* Ite!ix iLibrary Reader