8

s³^

- iLibrary Keader

Limit wydruku: O

Strona 11/228

w«*p

Po ukształtowaniu się pojęcia „policji* jako instytucji, w XIX wieku rozwinęło się stopniowo węższe pojmowanie policji jako podmiotu do zwalczania zagrożeń. Było to następstwem tworzenia się liberalnego państwa konstytucyjnego i prawnego, w którym cała władza państwowa jest podporządkowana wiążącej mocy prawa. Ustawy regulowały różnorodne kompetencje administracyjne, policji pozostało zwalczanie zagrożeń, co ograniczało zakres jej władzy w państwie. Świadczy o tym pruska ustawa o administracji policyjnej z 1 lipca 1831 roku, która stanowiła:

I „Władze policyjne mają obowiązek dokonywania w ustanowionym dla nich zakresie niezbędnych przedsięwzięć w ramach obowiązujących ustaw w celu zapobiegania zagrożeniom zarówno powszechnym, jak też jednostkowym, które naruszają

bezpieczeństwo lub porządek publiczny".

W drugiej połowie XX wieku w państwach totalitarnych: faszystowskich i komunistycznych, działalność instytucji policyjnych nabrała specyficznego charakteru. Ograniczono ich funkcję do ochrony pozycji hegemonistycznej rządzącej partii politycznej. Rola policji ogromnie wzrosła, stała się główną podporą systemu polityczno-

-ustrojowego.

Książka, którą oddajemy do rąk Czytelników, do pewnego stopnia ma charakter nowatorski. Pomijając kilka prób mniej lub bardziej udanych, w tym także autora tej pracy¹, jest to pierwsza na polskim rynku wydawniczym pełna synteza dziejów służb policyjnych na ziemiach polskich. W Europie Zachodniej od lat na rynku księgarskim dużą popularnością cieszą się syntetyczne opracowania historii rodzimych służb specjalnych i policyjnych. Gwoli ścisłości należy przypomnieć, iż w okresie międzywojennym, w roku 1934, ukazała się monografia W. Strzeleckiego Bezpieczeństwo na ziemiach polskich. Od kmiecia grodowego do granatowej armii, która do tej pory nie straciła aktualności. Wprowadzenie w 1990 roku do programu kształcenia oficerów policji wiedzy na temat dziejów instytucji policyjnych w Polsce stanowiło dostateczny dowód wiarygodności demokratyzowania się i reformowania rodzimych służb policyjnych. Policja bez swojej historii jest jak drzewo bez korzeni, tym bardziej, że ta historia zawiera wiele kart tragicznych i niewyjaśnionych, czy jak dziś popularnie się określa, „białych plam*.

Przyjęty w pracy układ ma charakter chronologiczny. Przedstawiono dzieje służb porządkowych na ziemiach polskich od czasów piastowskich przez okres niewoli narodowej, dwudziestoletniej niepodległości, czasy PRL-u, aż do momentu wstąpienia Polski do Unii Europejskiej w 2004 roku.

W książce znajduje się wykaz najważniejszych publikacji naukowych i popularnonaukowych dotyczących historii policji. Jest on przeznaczony dla Czytelników, którzy

Zofc. A. Miiluk, Htstaria potkjL Skrypt dlii itutkntów. Szczytno IW. \VStV4