34

- iLiorary Keaaer

Limit wydruku: O

Strona 34/228

£1 © © © &

A.Ul^HalMif4ql*M«* llititdł■■,,Tni,«,i I, 'AWmł»

Organirac)! bezpieczeństwa I porządku publicznego od powstano państwa do utraty niepodległości w 179S robi

O organizacja komunikacji i transportu,

O oświetlenie ulic,

0    wydawanie zezwoleń na budowę teatrów i organizację zabaw.

Wszystkie te działania służyły zapewnieniu stabilizacji stosunków społecznych

1    spokoju publicznego. Nie można jednak zapominać', że Komisja Policji nie mogła w żaden sposób naruszać:

I ....przyrodzonych i zabezpieczonych ustawami Rzeczypospolitej praw wolności i własności osobistej, czyli ingerować w sprawy miast i wsi prywatnych, mogła jedynie radzk i ostrzegać

Odrębny charakter miał)¹ kompetencje sądownicze Komisji Policji Z jednej strony, władzy sądowej Komisji podlegały tylko sprawy o naruszenie bezpieczeństwa urzęd-ni ko w policyjnych oraz sprawy związane z popełnianymi przez nich przestępstwami. Z drugiej strony, sąd Komisji Policji odgrywał rolę II instancji od wyroków sądów ziemiańskich i miejskich.

Do pierwszych czynności, które podjęta Komisja Policji, należało zebranie informacji statystycznych na temat sytuacji gospodarczej w miastach królewskich. W tym celu 29 listopada 1791 roku powołano spośród miejscowych mieszczan rewizorów odpowiedzialnych za przeprowadzenie spisu stanu dóbr w posesjach. W trakcie przeprowadzanej lustracji próbowano, z różnymi skutkami, ujednolicać administrację w miastach, między innymi zaproponowano podział Warszawy na siedem cyrkułów. Wprowadzenie jednolitej organizacji administracji miejskiej powodowało konflikty ze szlacheckimi cywilno-wojskowymi komisjami porządkowymi, które nie chciały'się pogodzić z faktem, iż miasta wolne nic podlegają ich władzy. Dość często Komisja zmuszona też. była do interwencji w konfliktach między mieszczanami a wspomnianymi komisjami porządkowymi i starostami reprezentującymi interesy szlacheckie. Wykaz nadużyć starostów był bardzo długi i obejmował: wyzysk finansowy, nadużywanie władzy, pobicia i gwałty na mieszczanach. Należy nadmienić, iż nic zawsze Komisja Policji stawała po stronie pokrzywdzonych mieszczan. Tak było w przypadku miasta Dobrzyń, które miejscowy starosta najechał zbrojnie, gdy odmówiło płacenia wygórowanych powinności. Przedmiotem rozstrzygnięć Komisji byty również spory wśród społeczności żydowskiej, najczęściej pomiędzy pospólstwem a starszyzną kahalną.

Kompetencje Komisji nie ograniczały się do miast królewskich, ale obejmowały również sprawy administracji ogólnokrajowej, jednak w tym wymiarze nic miały one charakteru władczego. Rola Komisji sprowadzała się do podejmowania działań

¹¹ J. i Di Malccnoe, i Ustana adnumsirac/t ntMoiytnef, Kraków 1996, s. 71.

Start

F* Ite!ix iLibrary Reader