klsti332

361

ROZDZIAŁ i Z. OUROBKA KRUSZCÓW

miecha, kleszczy (fig. 338) oraz dla niektórych metalowych wyrobów (podkowa, okowy etc.).    —--

338. Kleszcz^ frpwniwirip Były powiat Rzeczyca, Polesie (Z. S. S. R.). Wg Cz. Pietkiewicza, Polesie rzeczyckie, t. I, r. 1928, str. ‘281, fig. 230 i 237.

Obok właściwych kowali-zawodowców, umiejących kuć na go-rąco, tu i owdzie język ludowy, wyróżnia „kowali chłodnych", t. j. ‘ zwykłych wieśniaków, rnnieiacych. sporządzać niektóre podrzędniejsza przedmioty, kując na chłodno. Na ‘"Polesiu wschoduim takich „kowali chłodnych" nazywają pleskunami (pleskun), a ich czynność ple-skaniem (pleskać; w przeciwieństwie do k a v a 6).

Wewnętrzne urządzenie kuźni jest we wszystkich krajach słowiańskich zupełnie podobne; także i najważniejsze narzędzia kowalskie

wszędzie są te same. W niektórych zresztą okolicach (np. na północnej Białorusi etc.) można jeszcze spotkać zamiast kowadła nowszego,

339._Młot kowalski. Były powiat Rzeczyca, Polesie Jz. S. S. R.). Wg Cz. Pietkiewicza, 1. c., str. 281, fig. 233.

340. Miech kowalski. Północno-zachodnia Bułgarja. Wg D. Marinova. SbNU, t. 18, r. 1901, str. 190, rys. 157.

a dobrze znanego typu, dawniejsze, pozbawione Spiczastego dzioba, mające kształt zbliżony do kowadełek, używanych przy klepaniu kosy. Miechy (fig. 340), używane na Rusi albo w Polsce, są takież same jak i Bułgarji, a podobne znamy już z minjatury czeskiej z końca XIII wieku. Ta forma miecha jest oddawna w Europie bardzo rozpowszechniona; w gruncie jednak rzeczy jest to już typ mieszany, powstały przez skrzyżowanie typów bardziej pierwotnych.

373. Niewiele da się dziś powiedzieć o dobywaniu przez lud i o b-róbce innych metali poza żelazem. Wprawdzie z niektórych okolic Słowiańszczyzny posiadamy o tem wiadomości, są one jednak przeważnie tak niedokładne i pobieżne, że niespo-sób jest skonstruować na ich podstawie jakiś mniej lub więcej syntetyczny obraz.

Z dobywaniem szlachetnych metali spotykamy się niekiedy w okolicach, w których całkiem nie spodziewalibyśmy się tego „przemysłu".