klsti450

479

ROZDZUŁ 17, BUDOWNICTWA

(fig. 423, 3). Kozły tego rodzaju spotykamy na Bałkanach (w Hercegowinie etc.): zaś, gdy chodzi o terytorja poza-słowiańskie, znamy je na-przykład z Kaukazu.

435. Klucze i kozły (rysunek schematyczny, ilustrujący tekst; ob. £§ 495 i n.). Uwaga.-Ślemię nu rycinie A rozmyślnie przedstawiono stosunkowo zbyt cienkie, aby lepiej uwidocznię sposób zaczepienia kluczy. — Rys. autor.

Oryginalne .kozły uszko' w e (fig. 435, J)) bywają używane na Białorusi. Jgą one nanizane na dość cienkie obłe ślemię, które zresztą swą nazwą (łata) nie różni się    "

od pozostałych łat.

Nie o wiele mniej prymitywne od widełkowych są kozły krzyżo we (fig. 435, C); widzieć je można tu i owdzie u Słowian północnych (np. w Polsce) oraz u południowych (w Buł-garji i podobno Jugosławji). Spotykają się i na terytorjaeh pożar słowiańskich w środkowo-zachod-niej Europie etc. I przy nich, jak przy kozłach uszkowych, ślemię bywa cienkie, nieróżniące się niemal od łat; jednem słowem — zanika. Ale mimo to tu i owdzie zachowuje właściwą mu nazwę.

436. A, Czterospadkowy dach krokwiowy z hau tami; krokwie oparte o płatew. Stefania, pow Wa sylków, gub. Kijów (Z. S. S. R.). — H. Pwuspad kowy dach krokwiowy bez bantów; krokwie oparte <> końce belek. Buszarówka, W od m. Krzemie "łc<-, Wołyń (Polaka). — Rys. autor.

496. Ponieważ przy doskonalszej mocniejszej budowie i dokład-niejszem dopasowaniu obu górnych części kozła krzyżowego ślemię staje się zbyteoznem i kozły krzyżowe mogą się zmienić j w krokwie, więc można- = by przypuszczać, że krok- j wie właśnie na takiej drodze powstały; innemi sło- j wy że wytworzyły się-J dzięki udoskonalonej konstrukcji kozłów krzyżowych. Niezbyt jednak zgadza się z tern okoliczność, że konstrukcję na bardzo pierwotne krokwie (wiązane wieią lub zbijane kołkiem) spotykamy na Bałkanach w niezwykle prymitywnych budowlach ($487); puuuuim widzimy i w niektórych prymitywnych budynkach w Niemczech. Nie jest więc- narazić wyłączone i przypuszczenie całkiem od-