klszesz055

792

i. MOSZYŃSKI; KULTURA LUDÓW;

sięgu geometrycznej techniki na tle światowym należy uważać za zadanie nadzwyczaj wdzięczne. Na razie możemy powiedzieć tylko tyle, że technikę tę spotyka się u wszystkich Słowian, a także u wielu innych ludów Europy włącznie z Kaukazem etc.

Technika wrąbkowa nie posługuje się nożem, lecz dłutkiem o półkolistym (wklęsłym) ostrzu. Dłutko to snycerz wciska pionowo w drzewo i zaraz wyjmuje, po czytn wcina je w pobliżu poprzedniego nacięcia nieco skośnie ku niemu, wyłupując dzięki temu wiór. Wiór ów ma kształt nieco podobny do podłużnej ćwiartki żołędzia (prze-połowionego raz w poprzek i potem jeszcze raz wzdłuż), innymi słowy — kształt mniej lub więcej paznokciowaty. Efektem odłupania

Fig. 34. Początkowe stadia wykonywania rzeźby pełnej (zabawki drewnianej, wyobrażającej bednarza). Wielkorus (bliższa proweniencja nieznana). A. Bobrinskij, Narodn. russ. derev. izdSlija, r. 1910/11, tabl. 84 fig. 3.

go jest mały krótki żłobek w postaci półniec-kowatej jamki (fig. 33c). I tę technikę znamy nie tylko z krajów północno- oraz południowo-słowiańskich, lecz również z innych stron Europy, Kaukazu etc.

O technice wiórowej zwykłej źródła nie dostarczają nam bliższych informacji; zamiast więc nich podaję tu tylko za A. Bobrin-skim fotograficzne zdjęcia kilku pierwszych stadiów wykonywania rzeźby pełnej, zaznaczając, że w danym wypadku ostatecznym wynikiem pracy (tu na rysunku pominiętym, lecz podanym u Bobrinskiego) jest figurka, zdradzająca swą przynależność do sztuki nowszej (fig. 34).

Ze zwykłą techniką wiórową łączy się jak najściślej technika ciesielska, znajdująca zastosowanie przy artystycznej obróbce drzewa budulcowego (ob. np. cz. I s. 509 fig. 456, słup; s. 539 fig. 473,. s. 540 fig. 475; niżej fig. 166, 173 itp.).

629. W przeciwieństwie do techniki ciesielskiej ryt bywa stosowany nie tylko do drzewa, lecz również do kości i rogu, a także do metalu etc.; efektem rytu są wgłębione kreski (rysy) i punkty (jamki), względnie kreskowe i punktowe rysunki czy wzory. Gdy chodzi o wykonywanie drobnych kresek kolistych (tzn. kółek) oraz kresek łukowych, dość dużą rolę gra tu prymitywny świder w rodzaju (ogniowego) wyobrażonego w cz. I na fig. 208 (str. 237). W dolny