klszesz123

862

MOSZYŃSKI: KULI

LUDOWA SŁOWIAN

stylno-hafciarskie Słowian południowych, Ukrainy i Wielkorusi, zwłaszcza północnej. Tylko tam na południu i na wschodzie silniej zaznaczyły się oczywiście oddziaływania Wschodu, przy czym tu i owdzie (np. w Bułgarii w okolicy Dupnicy itd., itd.) spotykamy wyszycia niewolniczo naśladujące orientalne. Nowsze i obce wpływy dosięgły także całego omówionego przez nas wyżej obszaru, który określiliśmy jako domenę charakterystycznego zespołu motywów geometrycznych w rodzaju wyobrażonych na fig. 134.

Wraz z wszelkimi tymi nowszymi i dawniejszymi obcymi wpływami rozpowszechnia się z dużą szybkością i panoszy (wyjąwszy, Wielkoruś) coraz bardziej ornament roślinny (fig. 141—46). Ten

Fig. 85. Czerpaki z jednej sztuki klonowego drewna. Mereny na Spiszu (nabyto od pasterzy ruskich pełniących służbę w tej okolicy u tubylców). MAGW t. 26, r. 1896, Sitzungsber. nr 1, s. 13 fig. 20 i 21. — Przerys. z reprodukcji J. K. (cf. tu niemal identyczną rzeźbę podaną przez A. Vaclavika odnośnie do okolicy Zwolenia na połudn. Słowaczyźnie: Umśni na Sloyensku, 1. e. fig. 1127!).

sam ornament, i również w związku z obcymi wpływami, o jakich wyżej, od dawna panuje na Węgrzech oraz na znacznych obszarach Rumunii. Z ulubionych i częstych motywów roślinnych można tu wymienić zwłaszcza tulipan względnie lilię (dobrze znane też z rytu na drzewie) a stosowane w różnych, nieraz zgeometryzowanych postaciach przez hafciarki słowiańskie, bałtyckie, fińskie (np. estońskie) i ugryjskie (Węgrzy i Ostiacy)'. Częste zastosowanie znajduje także np. renesansowy wazon z kwiatami (fig. 145) i bardzo wiele wątków innych. Do motywów roślinnych mieszają się niekiedy (zwłaszcza na

¹ Motyw to tym ciekawszy, że odpowiada mu równie szeroko rozpowszechniony prastary wątek w zdobnictwie metalowym (ob. § 685 w odnośnikach).