klszesz184

970 K. MOSZYŃSKI: KULTURA LUDOWA

co u ludu zaznacza się słabiej i przy tym dotyczy wyłącznie twórców nie nazbyt oddalających się od tradycji³.

697. Zupełnie inaczej wygląda kwestia twórczych uzdolnień, jeśli ją postawimy na z gruntu odmiennej płaszczyźnie, a mianowicie jeżeli podkreślimy niejednakowość różnych „ras psychicznych'⁴, jakby

•    •    ••    ••    •• oo ••    ••    • •    •• oo oc oo ••

• ••    •    •••    •    0*0    •    •••    «    ••• O 0*0 o ••«

•    JjLt-• ♦ ♦ t--...P.P.. Q-Q-1. M. SLS._• • • • r> • • o_

Fig. 200. Staroświecki naszyjnik ze wsi Olchowiec nad Dniestrem pow. Borszezów. Obecnie własność Muz. Etn. U. S. B. w Wilnie (nr inw. 2449). Schematyczne rysunki wykonała wg wskazówek autora J. Klimaszewska. — Bliższe objaśnienia w tekście. — 1. — 3 ciemnorubinowe paciorki (u dołu i u góry) ginące w tle; 2.-2 żółtawe w poziomie środka i 2 różowawe w pionie; 3.-2 przezroczyste w poziomie środka (2 ciemnoszmaragdowe w pionie giną w tle); 4. — krzyż * żółtawy; o. — 2 przezroczyste u dołu i u góry; 6. — ukośnik biały; 7. — krzyż biały; 8. — ukośnik ciemnorubinowy ginący w tle; 9. — ukośnik przezroczysty wewnątrz poprzedniego; 10. — krzyż różo-wawy. — Uwaga. Na rysunku górnym opuszczono wszystkie paciorki o barwach bardzo ciemnych (ciemno-brunatno-czerwone i szmaragdowe), chociaż i one także układają się wzorzyście. Na rysunku dolnym pokazano tylko przybliżony schemat kompozycji całej ozdoby. Strzałka a—b (w górze na prawo) pokazuje środek symetrii a zarazem i środek (otwartego) naszyjnika.

się tu wyraził, dajmy na to, L. Krzywicki. Przykład Anglosasów, grupy etnicznej bardzo licznej o bardzo starej kulturze i która, stykając się od dośó już dawna z najróżniejszymi ludami świata, miała możność wchłaniania takiego mnóstwa elementów zapładniających, powiedzmy, twórczość muzyczną, jak żaden inny naród na kuli ziemskiej, a mimo to nie wydała dosłownie ani jednego prawdziwie znacznego kompozytora, wydaje się być tak jaskrawym i dobitnym, że nie trzeba się uciekać do żadnych innych, choć możiia by ich oczywiście przytoczyć sporo. Jednakowoż podobne kwestie nie dojrzały jeszcze do ścisłych naukowych rozważań w ramach etnologii czy etnografii, i dlatego musimy je tu, niestety, pominąć. Ograniczę się więc tylko do uwagi,

¹ Wyjątki od tej ostatniej reguły prawdopodobnie bywają, ale z pewnością są bardzo nieliczne. ² Dwa „kąty¹⁴ zwrócone ku sobie wierzchołkami.

Fig. 201. 1—4. Naszyjniki z płd.-zachodniej Wielkorusi (b. gub. Tuła i Oreł); ó. naczolnik należący do nagłownego stroju mężatek zwanego soroka (cf. część I s. 398 sq.); pochodzenie j. w. (bliższych danych brak). Mat. po etn. Rossii, Petersburg, t. 1, r. 1910, tabl. 3 za stronicą 19.