Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 12 04 261313

M Łobocki. WproMukerde <!o metodologii boJt/ń petlogpgteuiych, Kraków 2fli»

ISBN: 978-83-7587-163-0.O by Oficyna Wydawnicza JaipuU" 2009

mniej trafne i r7.ctelnc niż takie metody badań pedagogicznych, jak: obserwacja, eksperyment pedagogiczny, testy osiągnięć szkolnych i metoda socjornetryczna. Przede wszystkim metoda monograficzna i metoda indywidualnych przypadków oraz skale ocen i metoda sondażu diagnostycznego obarczone są nieuchronnym niemal błędem subiektywizmu. Z rego głównie powodu domagają się uzupełnienia za pomocą bardziej wiarygodnych (obiektywnych) metod i technik badawczych, a przede wszystkim nienadużywania ich w badaniach pedagogicznych.

256 Rozdział X. Pk/£Cl/\l> MtTOO i iłchnik badań kłoacocicznych

Zakończenie

Podejmując się badań pedagogicznych, nie wolno ani na chwilę zapominać

0    tym, że dotyczą one nader złożonych i subtelnych zjawisk, procesów czy faktów. Przeto trudno dziwić sic na przykład - wspomnianym w rozdziale I - poglądom F. Znanieckiego (1929), według którego niemożliwe są jakiekolwiek rzerclne badania empiryczne na gruncie pedagogiki. Główny przedmiot jej zainteresowań - jak podkreślał ten badacz - nic obejmuje bowiem swym zasięgiem tzw. układów zamkniętych, jak ma to miejsce w naukach przyrodniczych. Tymczasem tylko „układy zamknięte” - jego zdaniem - pozwalają na precyzyjne usralenie zakresu

1    siły wpływów działających w danym układzie określonych czynników. Aczkolwiek przytoczony przez niego argument - jak podkreślano to już wcześniej - jest bezsprzecznie słuszny, ro jednak wyprowadzony z niego wniosek o konieczności zaniechania badań empirycznych w pedagogice wydaje się mocno przesadzony. Chodzi bowiem nic o to, by z nich rezygnować, lecz aby stale je usprawniać i jednocześnie nic zapominać o ich nic tyle bezwzględnej, ile raczej względnej wartości poznawczej. Przekonanie takie może dopomóc w krytycznym podejściu do badań pedagogicznych i w miarę obiektywnej ich ocenie, a nade wszystko w zapobieżeniu grożącemu im spłyceniu.

Ważne jest też, aby w badaniach pedagogicznych nic ograniczać się wyłącznic do czysro „zewnętrznego” opisu i analizy faktów, zjawisk, procesów, zdarzeń związanych z wychowaniem i nauczaniem, lecz objąć nimi także zachodzące między nimi relacje przyczynowo-skutkowe. Tym samym mają one służyć również projektowaniu szeroko rozumianych działań wychowawczych. Istnieje na nic zapotrzebowanie bynajmniej nie mniejsze, niż na badania nastawione głównie na rozumienie zastanej rzeczywistości pedagogicznej (por. K. Konarzewski, 1995). Zasadne bowiem wydaje się pytanie nic tyle o to, czy badania pedagogiczne mają służyć nade wszystko projektowaniu lub rozumieniu działań wychowawczych, ile o to, jak postępować metodologicznie poprawnie, aby trafnie i rzetelnie je zaprojektować i rozumieć.

W badaniach pedagogicznych godne szczególnej uwagi jest docenianie zarówno ilościowego, jak i jakościowego podejścia do podejmowanych problemów badawczych. Oznacza to, że badania prowadzone w' pedagogice zgodnie l paradygmatem pozytywistycznym lub zoricntow'anc głównie na jakościowy

Zakończenie 25/