Magazyn6P301

499

GÓRSKI LUDWIK — GÓRSKI LUDWIK KAZIMIERZ

snej rzeczywistości politycznej inna polityka nie byłaby celowa. Ugodowość ta u szeregu jedncstek, które solidaryzowały się z linją działania G., nosiła często cechy in-dyferentyzmu narodowego, ale zarzut ten nie może być stosowany do światlejszych z pośród nich, a tem bardziej do G., który przez udział w różnych zjazdach, odbywających się poza kordonem rosyjskim, przez udział w różnych poczynaniach, zainicjowanych w innych zaborach, a ważnych dla sprawy narodowej, stale podkreślał, iż czuje się cząstką wielkiej całości narodowej, rozdartej na trzy zabory. Na terenie Królestwa stara się on wyzyskać swe stosunki, które posiadł dzięki swej postawie politycznej, oraz swe możliwości materjal-ne w celu tworzenia tu najrozmaitszych polskich placówek. Obóz, którego czołową jednostką staje się G., stoi społecznie na platformie konserwatywnej i właśnie obronie myśli konserwatywnej poświęca G. swą pracę z 1853 r. (wydaną w Poznaniu) p. t. „O konserwatorstwie w Polsce". Konserwatyzm jednak nie przeradza się u niego w sobkostwo. W swej późniejszej pracy, która duży wpływ wywarła na kształtowanie się myśli społecznej ziemiaństwa w Królestwie, a mianowicie w książce p. t. „Znaczenie większej własności i obowiązki większych właścicieli ziemskich w Królestwie Polskiem" (Warszawa 1886), podkreśla on, że dwór przez swe cnoty domowe i społeczne, przez swe umiejętne gospodarowanie winien świecić przykładem otaczającej okolicy, że tylko w razie spełniania tych zadań posiada on moralną podstawę istnienia. Tu, jak i w innych swych pracach, wskazuje G. na potrzebę wysiłków, zmieazających do usunięcia antagonizmów pomiędzy wsią a dworem. Podkreśla również konieczność udziału ziemian w pracy w gminach, dzięki czemu zacieśnia się kontakt pomiędzy nimi a włościaństwem.

Ważnym ośrodkiem działalności społecznej G. staje się Towarzystwo Kredytowe Ziemskie, w którem już w 1864 r. był radcą Komitetu, a od 1890 r. do 1906 r. prezesem Komitetu. Dzięki swej energji i znajomości rzeczy G. przeprowadza w tej instytucji liczne zmiany, dające możność świadczenia stowarzyszonym większych usług, bierze czynny udział w opracowaniu jej statutu z 1888 r., zmierza do rozszerzenia jej działalności również na drobne warsztaty rolne. Widzi on w prowadzonej przez siebie instytucji treść głębszą, patrzy na nią, jak na ośrodek, w którym następuje kształtowanie się myśli społeczno-narodowej w Królestwie wobec niemożności w ówczesnych warunkach politycznych znalezienia dla tego celu bardziej odpowiedniego ośrodka. Obok Tow. Kred. Ziemskiego czynny jest G. w większości ówczesnych polskich instytu-cyj publicznych w Królestwie, jak w Tow. Kred. m. Warszawy, Tow. Osad Rolnych, Tow. akc. drogi Terespolskiej i szeregu innych. Nie zważając na podeszły wiek, wziął czynny udział w powstałej w 90-tych latach zeszłego stulecia Sekcji Rolnej. Wiele trudu kosztowała go praca w różnych organizacjach dobroczynnych i religijnych; dzięki j“go zabiegom stanął w kraju szereg kościołów, częściowo z jego fundacji; dzięki jego pomocy materjalnej mogły się rozwijać w Królestwie liczne pisma o charakterze naukowym, z jego inicjatywy powstaje „Encyklopedja Rolnicza".

Prace G. poświęcone zostały przede-wszystkiem zagadnieniom z życia wsi w Królestwie. Odznaczają się one dużą znajomością poruszanych w nich spraw i bystrością spostrzeżeń. Do najważniejszych z nich, oprócz już wspomnianych, należą: „Rzut oka na stan teraźniejszy i przyszły gorzelni w Polsce" („Roczn. Gosp. Kraj.", 1842), „O obecnym stanie gospodarstwa wiejskiego w Rawskiem" (tamże, 1845), „Okrąg Czerski pod względem gospodarskim i przemysłowym" (tamże, 1851) „Kilka uwag o dzierżawie wieczystej i długoletniej" (tamże, 1857), „Uwagi nad obecnym stanem robotników wiejskich w Król. Polsk." (tamże, 1860), „Nasze błędy w gospodarstwie folwarcznem", Warszawa, 1874, „O dobrowolnych umowach właścicieli folwarcznych z włościanami w celu zniesienia służebności", Warszawa, 1876, „Pogląd na stan i ekonomiczne potrzeby drobnej własności ziemskiej" („Niwa", 1889/91), „Ochronki wiejskie" (Warszawa, 1899).

Literatura: Artykuły o L.G.w „Gazecie Rolniczej" Nr. 40, 1920 i Nr. 16, 1908. — Górski UsAtcik: Wybór pism. Wyd. jubileuszowe. Warszawa 1908. —-    nHsiri A,: Ludwik Górski.

„Bibl. Warszawska1902

Antoni Żabko-Potopowlcz.

Górski Ludwik Kazimierz.

G. urodził się dn. 26. I. 1894 r. w Ceranowie (woj lubelskie). Studjował w latach 1915—1919 ekonomikę na uniwersytecie