page0152

page0152



NAZWY OSOBOWEANTROPONIMIA

kowymi elementami identyfikacyjnymi. Tymi dodatkowymi elementami są: druga nazwa osobowa, określenie miejscowości, z której przybyli, zawód. Często jest tak, że występują dwie nazwy i dodatkowe określenie. Np. do prawa miejskiego Krakowa w 1392 r. zostali przyjęci: Stanisław zwany Ostrożko... Edzik z Czarnej Wsi... Petrus Peczolt z Gliwic, Jan Opolski piwowar... Strzeszak piwowar. W 1392 r. prawo miejskie otrzymało 79 osób. Wszystkie określane były przy użyciu nazwy osobowej i jakiegoś dodatkowego elementu identyfikacyjnego. Inny typ źródeł stanowią zapiski sądowe z końca XIV w. W zapiskach tych występują przedstawiciele warstwy szlacheckiej, ale co jest ważniejsze, także przedstawiciele warstwy chłopskiej. Chłopi, z zasady, określani są tylko jedną nazwą osobową. Szlachta w w. XIV używała już zróżnicowanego sposobu identyfikacji. W dalszym ciągu spotyka się jednonazwowy system nazywania i znany już z XIII w. system dwunazwowy. Jako drugie określenia występują sufiksalne formy patronimiczne lub też odapela-tywne nazwy osobowe, z rzadka formy skrócone od imion.

Od połowy XIV w. wchodzi w użycie drugie określenie stanowiące odmie] scowy przymiotnik. W w. XIII często używany był w źródłach łacińskich sposób określania typu Johannes de Granowo i ten typ występuje również w w. XIV, XV, a nawet XVI. Odnosi się on głównie, ale nie tylko, do szlachty. Spotyka się go także przy identyfikowaniu nowo osiadłych mieszkańców miast. Często występuje np. w księgach przyjęć do prawa miejskiego. Określenia stanowiące wyrażenia przyimkowe funkcjonują wśród mieszczan jeszcze w XVI w. Z literatury polskiej XVI w. znani są np. Biernat z Lublina, Jan z Koszyczek (dziś Koszyce w woj. kieleckim). W XIV w. pojawiają się w funkcji drugiego określenia przymiotniki odmiejscowe na -ski, -owski. Odnosiły się one wówczas głównie do szlachty i wskazywały przede wszystkim na właścicieli danych wsi. W XIV w. pojawiają się także drugie określenia stanowiące przymiotniki odmie jscowe, ale nie określające właścicieli, lecz osoby pochodzące z tej miejscowości. Marcin Krakowski z 1369 r., poświadczony w miejskich księgach Krakowa, nie mógł być właścicielem Krakowa, bo nim był król, ale pochodził z Krakowa. W XIV w. często ta sama osoba określana jest przymiotnikiem odmiejscowym, wyrażeniem przyimkowym, a nawet tylko samą nazwą miejscową. Są to określenia typu Świętopełk Garbowski (1396 r.), Świętopełk de Garbowo (1390 r.). W w. XIV drugie określenie stosowane było okazjonalnie i nie miało jeszcze charakteru dziedzicznego, choć z pewnością przechodziło już z ojca na syna. Dotyczy to zwłaszcza odmiej scowych nazw osobowych w takich przypadkach, gdy syn stawał

148


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
page0106 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA z wyżej opisanych w wyniku opuszczenia początkowego elementu n
page0122 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA Malec M., 1990, Onomastyczne sygnały obecności elementów europ
page0160 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA przez formacje z sufiksami o elemencie spółgłoskowym -k- (typ
page0100 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA i bracia. Pokrewieństwo osób znajdowało i znajduje swój wyraz
page0102 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA jego zmiany, reprezentuje osobę trwale, przez cale życie, inac
page0104 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA wiło znaczniejszy ślad w odimiennych nazwach miejscowych i w n
page0108 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA słowiańskich jest jej abstrakcyjny charakter. Składają się nań
page0114 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA konkretnych świętych, do treści związanych z ich osobowością i
page0116 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA grec. na -ios i łac. na -ius. W zapożyczonych imionach żeńskic
page0118 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA Bardziej lub mniej przyswojone obce imiona bohaterów literacki
page0120 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA chownych, np. w XI w. biskup krakowski o imieniu występuje też
page0124 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA Różnice dotyczą przede wszystkim funkcji. Przezwiska antroponi
page0126 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA mogą one je zmieniać, używając np. formantu deminutywnego: Bal
page0128 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA wych nie posiada jednak utrwalonej w tekście literackim motywa
page0130 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA W przezwiskach stosowane są też, dzięki zabiegom
page0132 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA A tymczasem, należy zapytać: czy Białoń to wyróżniający się
page0134 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA miast, jak zauważa autor, „mało komu wiadomo, że odprzezwiskow
page0136 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA przytoczyć też interesujący sposób przezwania duchownego od na
page0138 NAZWY OSOBOWE — ANTROPONIMIA Kaleta Z., 1996, Świat ludzkich wartości odzwierciedlony w naz

więcej podobnych podstron