WA308Y0 II10105 POCZATKI SZTUKI158 I djvu

nie może większość wykształconych Europejczyków, mimo że posiadają liczne środki pomocnicze.

W Australji talent do sztuk plastycznych nie jest zjawiskiem wyjątkowym; zdaje się, iż jest on powszechną cechą całej ludności tubylczej. „Wielu młodzieńców# — mówi Chamicy—„potrafi narysowmć rozmaite przedmioty. Nad rz. Murrayem, gdzie chaty są zazwyczaj kryte 'korą drzewną, młodzież bawiła się często w ten sposób, że na wewnętrznej stronie kory wydrapywała rozmaite przedmioty⁷ lub sceny, albo też rysowała weglem zdarzenia na pamiątkę. Wielu młodzieńców posiada talent do rysunku i szkicuje z nadzwyczajną szybkością¹¹ *). Albert le Soueff zapewmia, że „krajowcy wogóle posiadają znaczne uzdolnienie do rzeźby i rysunku" **). Oczywiście uzdolnienie to, jak uczy jeden bodaj rzut oka na podane przez nas przykłady, w^Tykazuje wielkie różnice. I w Australji istnieją dobrzy i marni rysownicy. Jednak talent ry^sownicz}⁷ jest tam pono bardziej rozpowszechniony, niż w Europie.

Jak Australczykom, tak i „napółzwierzęcym" Busz-menom, odmawiano daru najskromniejszego nawet odczmwania i uzdolnienia do sztuk plastycznych. Atoli, podobnie jak Australczycy, i te „półzwierzęta" posiadają jednak dar obserwacyjny i zdolność odtwarzania, których pozbawieni są niekiedy nawet przenikliwi antropologowie, wietrzący wszędzie podobieństwo do małpy. Rzeźby skalne i malowidła Buszmenów rozsiane są w Afryce południowej w takiej ilości, że trudno przeoczyć je podróżującemu badaczowi. Fritsch odkrył w⁷ łańcuchu wzgórz w pobliżu Hopetown na płaskich kamieniach „tysiące rozmaitych postaci zwierzęcych, niekiedy po 20 i więcej na jednym głazie". „Figury takiemówi, „są nader pospolite i ciągną się bezpośrednio od przylądku, gdzie w Tulbagh Kloof dziś jeszcze istnieją ich szczątki, przez całąkolonję aż do rz. Orańskiej^u ***).

j *) Br<mtgh Smytk_} II, 3o8n **) Brongh Smyth, II, 299.

***) Fritsch: Eingeborene Siid-Afrika's, 240.

http://rcin.org.pl