224 (44)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©Wydawnictwo WAM, Kraków2005

SYSTEMY EZOTERYCZNE DOGONÓWI B AM BARA

rzęta, których dualizm organizuje sakralną wiedzę Nieba i Ziemi. Z głowy hieny, która swą wielkością symbolizuje „Wielką Mądrość”, wystają rogi, „które pozwalają wszystko wiedzieć”, ich liczba (6) odpowiada pierwszym 6 znakom gla organizującym świat. Duże, otwarte oczy pozwalają widzieć wszystko i w dzień, i w nocy, na wzór hieny. Pysk zawiera 8 par zębów w każdej szczęce, mówi się też, że trzydziestym trzecim, ezoterycznym zębem „mądrości” jest warkotka przechowywana razem z maską. Razem oznaczają one 33 stopnic wtajemniczenia w Komo. Maska hieny pozbawiona jest języka, gdyż tajemna wiedza Komo nie może być wyrażona żadnym ziemskim językiem. Doczepiona sierść oznaczać ma wyłaniające się znaki gla, nozdrza symbolizują to, że Komo „oddycha boskim odorem hieny”. Ogólnie biorąc maska składa się z 12 znaczących elementów, co symbolizuje 12 kierunków przestrzeni lub głównych części wszechświata. Dlatego Bambara mówią, że „wszystkie rzeczy zawarte we wszechświecie występują na Głowie Komo”. Tancerz (war a-da), zakładając maskę, nakłada na siebie całość wiedzy świata i zostaje owładnięty przez ducha Komo w postaci hieny. Dzięki temu może w trakcie tańca prorokować i wypowiadać ważkie prawdy o naturze świata, które są tłumaczone przez towarzyszącego mu pomocnika²¹.

Celem istnienia Komo u Bambara jest uczczenie boga-stwórcy Faro na wzór 17 kowali-założycieli. „Komo stoi na straży wierzeń, obyczajów, reguł, zacho-

G. Dietcrlen, Y. Cisse. Les fondaments de la Sociefe d'initio tion du Komo. Paris 1972; za: Ł. Trzciński. J. Swolkicń. Wprowadzenie do etnologii religii, cz. II. Kraków 1990. s. 102-103.