9 (1090)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©Wydawnictwo WAM. Kraków 2005

WSTĘP

tu religii, czy istnieją jakieś ich wyróżniki w stosunku do systemów religijnych pozostałego świata pozwalające na uznanie ich odrębności i własnej tożsamości? Wreszcie, refleksję nad tak zakreślonym tematem utrudnia fakt, żc obecnie pod wpływem wczesnej kolonizacji arabskiej i późniejszej europejskiej na wielkich obszarach Czarnej Afryki zaniknęły tradycyjne systemy religijne. Przyznaje się do nich ledwie 10-30% ogółu Afrykanów, czyli 50-60% mieszkańców Czarnej Afryki (dokładne ustalenie jest niemożliwe, statystyki należy tu traktować bardzo ostrożnie²), pozostali znajdują się pod wpływem islamu i różnych odmian chrześcijaństwa. Tym niemniej są to przecież najczęściej lokalne „odmiany” tych religii światowych, określane często jako czarny islam i afrochrześcijaństwo, którym wobec tego także przysługuje status religii Czarnej Afryki. Ponieważ jednak zainteresowani jesteśmy „tradycyjnymi”, „rdzennymi” religiami, zjawiskiem zmian religijnych pod wpływem tych wielkich monoteizmów zajmować się będziemy marginalnie.

W określeniu typu „rcligic afrykańskie” kryje się zawsze pułapka uogólnienia, sprowadzenia ogółu zachowań religijnych mnogich społeczności Afryki do jednej, specyficznej dla tego kontynentu cechy. Pokusa genera-lizacji prowadziła do popularyzacji takich stwierdzeń, jak uznanie wierzeń afrykańskich za fetyszyzm (jak twierdził Charles dc Brosses), za animizm (Edward Burnett ^: Oficjalne statystyki mówią o 10% wiernych całej Afryki (30% mieszkańców Czarnej Afryki), ale np. w takich krajach jak Czad. Burkina Faso. Zimbabwe. Togo i Benin wyznawcy tradycyjnych religii stanowią zdecydowaną większość (ponad 70%) mieszkańców.