45 (318)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©Wydawnictwo WAM. Kraków 2005

ETNOF1LOZOFIA

kańców gór Nuba (Nupejów) w Sudanie: „Odpowiada we wszystkich cechach podstawowych klasycznemu szamanizmowi Azji Centralnej i Ameryki Północno-Wschodniej. Podobnie jak tamte, opiera się na wierze, iż duchy mogą posiąść człowieka, i na praktyce ustanowienia komunikacji z nadprzyrodzonym przez tak owładniętych ludzi. Osoba opętana - szaman - jest czymś więcej niż czasowo ograniczonym, pasywnym medium... Jest wcieleniem ducha, a przez to osobą wyniesioną ponad innych”¹².

Etnofilozofia

Stwierdzenie, że z kategorią magii wiąże się w wizji świata Afrykanów pojęcie mocy, obecne jest od wielu lat w religioznawstwie afrykanistycznym. W połowic lat czterdziestych katolicki misjonarz Placido Tempels opracował je w postaci teorii witalizmu. Zgodnie z nią odczytanie obcej, bantuskiej kultury nastąpi, gdy odnajdzie się systemy zasad i odniesień rządzących jej życiem. Zasady te można określić jako filozofię i mimo że żaden „myśliciel” bantuski jej nie wyeksplikował, jest obecna implicite w całokształcie kultury w postaci tego, co my byśmy nazwali „ludową ontologią”. Podstawową kategorią mitologiczną dla Afrykanina nic jest pojęcie b y-t u lecz siły. „My możemy wytworzyć transcendcn-¹² S. F. Nadcl. A Snuty of Shamanism in the Nuba Mountains, [w:] Reiuler in Comparative Religion. An Anthropological Approach. W. Lcza. E. Z. Vogt [cds.], New York 1958. s. 426.