24 luty 07 (47)

-    drgania elementów i naprężenia zmęczeniowe,

-    nadmierne zużywanie się łożysk,

-    drgania korpusów, fundamentów i otoczenia maszyny oraz związany z tymi

zjawiskami hałas.

Aby wyeliminować choćby częściowo te bardzo niepożądane zjawiska, stosuje się odpowiednią korekcję rozkładu mas elementów maszyn zwaną wyrównoważa-niem lub wyważaniem.

Istnieją również maszyny konstruowane specjalnie w ten sposób, aby zwielokrotnione drgania ich elementów spowodowane siłami bezwładności wykorzystać do realizacji określonego procesu technologicznego. Są to np. maszyny wibracyjne do zagęszczania, przesiewania i transportu. Jednak nawet w przypadku maszyn wibracyjnych należy uważać, aby liczba cykli ruchu maszyny nie pokrywała się z jej częstościami rezonansowymi, gdyż praca w rezonansie powoduje gwałtowny wzrost amplitudy drgań i może doprowadzić do szybkiego zniszczenia konstrukcji.

Zdecydowana większość maszyn i urządzeń powinna pracować spokojnie, bez drgań i hałasu, co ogólnie określa się mianem dobrego stanu dynamicznego maszyny. Aby ten stan zapewnić, dążymy do takiego rozmieszczenia mas członów, by reakcje dynamiczne zmniejszyć do zera lub je ograniczyć.

Wyrównoważanie przebiega w dwóch etapach:

1.    konstrukcyjnym,

2.    technologicznym.

Wyrównoważanie konstrukcyjne przeprowadza się podczas konstruowania (projektowania) maszyn.

Staramy się wtedy zapewnić poszczególnym członom i całej maszynie prawidłowe lub co najmniej wystarczające rozłożenie mas ze względu na wyrównowa-żenie. Jednak na skutek wad materiałowych, błędów wykonawczych, naprężeń wewnętrznych, błędów montażowych i efektów eksploatacji (zużycie, uszkodzenie, korozja, osady mechaniczne) stan wyrównoważenia może być niezadowalający i wówczas układ mas wymaga korekty na drodze pomiarowej.

Wyrównoważenie technologiczne jest korektą mas wytworzonych już części maszyn.

Takie wyrównoważanie przeprowadza się na ogół w trakcie procesu technologicznego na specjalnych maszynach zwanych wyważarkami, na których na drodze pomiarowej zostaje ustalone miejsce oraz ilość zbędnego lub brakującego materiału.

Przykładem jest wyrównoważanie wirników silników elektrycznych czy wirników wentylatorów. Oczywiście można również wyważać w ten sposób części maszyn, które uległy zużyciu bądź uszkodzeniu w trakcie eksploatacji, np. koła samochodowe.

197