318 (14)

318 Podstawy nawigacji morskie)

Proces wyboru bezpiecznego i optymalnego wektora ruchu, realizowany jest przez uwzględnienie wpływu zakłóceń hydrometeorologicznych na zaplanowanej trasie. Stąd ten typ nawigacji określany jest pojęciem nawigacji meteorologicznej (Weather Routeing).

17.1. Cele i zadania nawigacji meteorologicznej

Nawigacja meteorologiczna może być zdefiniowana jako proces wyboru optymalnej drogi na trasach oceanicznych, przy uwzględnieniu długoterminowych prognoz pogody, biorąc pod uwagę lokalne, średnie warunki opisujące stale prądy, wiatry i falowania. Ogólnie mówiąc, nawigacja meteorologiczna stanowi umiejętność wykorzystania wszystkich dostępnych informacji hydrometeorologicznych o środowisku pływania, w celu opracowania bezpiecznych i najbardziej efektywnych ekonomicznie rezultatów podróży na planowanej trajektorii. W różnych źródłach literatury pod pojęciem nawigacji meteorologicznej rozumie się pojęcie pogodowego kierowania statkiem (Ship Weather Routeing), znajdowanie zaś optymalnej trajektorii określane jest jako optymalizacja trajektorii ruchu statku (Optimum Track Ship Routing). Przyczyny pogodowego kierowania statkiem wynikają z faktu, że prowadzenie nawigacji odbywa się przeważnie wzdłuż ortodromy, geometrycznie najkrótszej odległości na powierzchni Ziemi, między punktem wyjścia a miejscem przeznaczenia. W wielu wypadkach, w różnych stanach środowiska, pływanie po ortodromie nie zawsze okazuje się korzystne dla statku. Żegluga oceaniczna bowiem stwarza potencjalne zagrożenia, które w większym lub mniejszym stopniu wpływają na osiągane rezultaty ekonomiczne przez poszczególne statki lub całe linie żeglugowe. Niebezpieczeństwa nawigacyjne mogą być źródłem strat, stąd zadaniem kapitana statku jest wybranie takiej trasy, aby ich uniknąć lub zminimalizować.

Planowanie trasy oceanicznej jest specyficzną czynnością. Na obszarach otwartego oceanu zasadniczą przeszkodą jest sztormowa pogoda. Napotkanie silnego sztormu może przyczynić się do różnego rodzaju strat, poczynając od wydłużenia czasu podróży i zwiększenia zużycia paliwa, a kończąc na całkowitej utracie statku. Proces wyboru trasy uzależniony jest od w ielu czynników, np. klimatu obszaru, przez który przebiega trasa oraz techniki planowania i realizacji podróży. Trasy można podzielić na:

1)    klimatyczne,

2)    strategiczne - ustalane na podstawie prognoz pogody,

3)    taktyczne ustalane na podstawie stanu pogody,

4)    optymalne dla przyjętych kryteriów.

Obecne warunki żeglugi stwarzają konieczność zobiektywizowania wyboru najdogodniejszej trasy. Kapitan statku nie zawsze może obiektywnie podjąć decyzję co do wyboru bezpiecznego kursu i prędkości w aspekcie całej trasy, dlatego może korzystać z porad lądowych ośrodków wyspecjalizowanych w przeprowadzaniu statków przez rejony niebezpieczne.