340 (14)

340 Podstawy nawigacji morskiej

Z rysunku 18.4 wynika, że pole falowania jest przesunięte (opóźnione) w stosunku do pozycji i kierunku ruchu niżu, natomiast wysokość fal jest znacznie wyższa bezpośrednio za postępującym niżem.

Metody prognozowania na okres 3-14 dni oparte są na porównywaniu archiwalnych danych o warunkach pogody na określonym obszarze, czyli poszukiwaniu podobnych stanów pogody w tym samym okresie roku w latach poprzednich. Jest to metoda wyboru i porównywania podobnych modeli z archiwum (używając danych klimatologicznych), z warunkami aktualnymi, poprzez analogię sekwencyjnych zmian w czasie (na podstawie 40-60 lat obserwacji). Dla dłuższych przebiegów (14-30-dniowych), miesięczne wartości klimatologiczne, jak: wiatry, stany morza, mgły i prądy oceaniczne są wykorzystywane w celu zwiększenia horyzontu prognozy.

18.4. Rodzaje zakłóceń ruchu kadłuba na fali

Najważniejszym określeniem definiującym stan techniczny jednostki oceanicznej jest zdolność żeglugowa (ang. seaworlhiness). Określenie to stosowane jest do opisania zdolności odporności jednostek pełnomorskich na takie niebezpieczeństwa, jak wejście na mieliznę, kolizje, pożary oraz działania zlej pogody. To ostatnie związane jest z pojęciem dzielności morskiej.

Pojęcie dzielności morskiej (ang. seakeeping) określić można jako cechy opisujące zdolność ruchu jednostki w różnych warunkach środowiska morskiego. W teorii okrętu już od dawna wykorzystywano metody teoretyczne, opisujące zachowanie się jednostki w ruchu na fali regularnej. W ostatnich latach dokonano rozszerzenia techniki przewidywania ruchu jednostki w warunkach falowania nieregularnego na fali oceanicznej.

Obecnie stosuje się wiele programów komputerowych, opisujących charakterystyki ruchu jednostek na fali nieregularnej. Taki program zbudowany i stosowany jest przez Ailmirality Research Establishement w Haslar - Wielkiej Brytanii, jak również w Polsce w Instytucie Okrętowym Politechniki Gdańskiej. Opis modelu ruchu jednostek można rozpatrywać dwojako:

1)    jako model opisujący prędkość jednostki, bądź też

2)    jako model opisujący zachowanie się jednostki na fali.

Głównym czynnikiem zmniejszającym prędkość statku jest stan morza. Spadek prędkości zależy od wysokości fali oraz od kąta jej natarcia w stosunku do kursu jednostki. Właściwości dynamiczne jednostki mają wpływ na parametry i charakterystyki prędkości. Głównym czynnikiem powodującym spadek prędkości jest wzrost oporów wynikających z oddziaływania fali i wiatru na jednostkę w ruchu. Następstwem tego jest zmniejszanie się ogólnej sprawności napędowej jednostki. Innymi słowy następuje zjawisko wymuszonej redukcji prędkości, w wyniku działania obiektywnych czynników zewnętrznych, np. wiatru, zakłócających proces ruchu