56 57 (7)

\liedzymnxlow otoczenie praedsiębiorstw jato zespól uwarunkowań marketingu.

byl oferowany w Chinach (1,45 USD), a najdroższy w Islandii (7,61 USD). Wj euro jest ujęta w tablicy 2.1 łącznie, choć w jej obrębie cena Big Macajest u,_llt \ cowana (np. jest ona znacznie niższa w Grecji niż we Francji); jednak jest to sze zróżnicowanie w porównaniu z okresem sprzed wprowadzenia współnej ^l ty europejskiej. Z przytoczonych danych wynika, że — biorąc pod uwagę parytet * fy nabywczej Big Maca (żartobliwie nazywany McParity), euro jest przewartou wane w stosunku do dolara USA o 22%. Najbardziej ..nadwartośćiowe" krajów skandynawskich i frank szwajcarski. Niedowartościowanie lokalnej waW dotyczy większości tzw. tynków wschodzących, w tym krajów Europy Srodko^* i Wschodniej. Polski zloty jest, według McParity, niedowartościowany o 26% —. J? walutę zagraniczną można w Polsce kupić więcej, niż wynikałoby to z kursu złote, go. Oznacza to np. relatywnie korzystną sytuację polskich eksporterów. |

Warto przy okazji zauważyć, że mimo tak dużych różnic poziomów cmi identycznego produktu oznakowanego znaną marką Big Mac r— jako produkt' gastronomiczny nietrwałej jakości — nie może się on stać przedmiotem obro. tu zagranicznego.

Przedstawione porównanie jest naturalnie obciążone różnicami lokalnymi stawek podatkowych czy marż zysku, kosztów niektórych dóbr oraz usług (naI wynajmu lokali), ewentualnych subsydiów dla producentów rolnych i wreszcfcl — różnicami w strategiach marketingowych przedsiębiorstwa McPonald s itd; Mimo to wskaźnik Big Macajest uważany za przydatny instrumeift międzyn* rodowych porównań siły nabywczej.

Dla przedsiębiorstw produkujących i eksportujących określonego jodifa| wyroby istotna jest znajomość wielkości popytu oraz struktury konsumpcji 1 i zmian w tym zakresie. Z kolei przedsiębiorstwa działającó w brąnżac h zaopatrzeniowych (tzw. produkcyjnych) są zainteresowane wiedzą na tema! tender)-1 cji popytu na ich wyroby lub usługi, a także wyznaczającymi te tendenćje qo|J nymi trendami gospodarczymi, inwestycyjnymi (np. zmiany stopy inwestycji),a finansowymi (np. odnośnie do kosztów kredytów dla przedsiębiorstw) itd. wf1 mienione czynniki mogą być pochodną występujących w danym kraju ęykjra? j nych zmian sytuacji gospodarczej (np. recesja lub boom koniunkturalny).

Struktura konsumpcji to proporcje w wydatkowanych dochodach, którymi 1 rozporządzają konsumenci po zapłaceniu podatków i dokopaniu niezbędnych I zakupów, czyli tzw. dochodach dyskrecjonalnych. Wielkość i alokacja docho-1 dów społeczeństwa danego kraju (wraz z tendencjami zmian tych wielkości) j stanowią podstawowe wskaźniki ekonomiczne charakteryzujące atrakcyjność I potencjalnego rynku zbytu dla eksportu, a także kraju przyjmującego dla inwe stycji zagranicznych. Dane na ten temat są publikowane m in. prze/ Hani Światowy (World Development Indicators), ONZ (UN Statistical Yembook) narodowe i regionalne instytucje statystyczne.

Struktura popytu i konsumpcji jest ściśle powiązana ze strukturą demogt* 1

ficzną danego rynku zbytu (np. pod względem wieku). W wielu przypadkach zależy także od czynników kulturowych (wyznaczających styl życia, przyzwyczajenia żywieniowe itp.) i naturalnych (warunki klimatyczne) w konkretnym kraju.

' W ramach analizy popytu rozróżnia się popyt efektywny (realizowany w danym czasie, przy danej cenie przez obecnych dostawców) oraz potencjał-ny — w krótkim i dłuższym okresie. Uzupełnieniem tej analizy są badania wskaźników elastyczności, czyli relatywnych zmian popytu wyyypłapyęh zmianami cen towarów (także zmianami cen towarów pokrewnych — komplementarnych i substytucyjnych) oraz dochodów.

Dane na temat konsumpcji należy analizować w powiązaniu z innymi wskaźnikami, np. informującymi o stopie, strukturze i tendencjach bezrobocia w danym kraju, stopach procentowych wyznaczających koszt kredytu konsumpcyjnego itd.

Przedsiębiorstwa* których aktywność za granicą (bieżąca lub planowana) obejmuje inwestowanie na danym rynku, powinny znać wskaźniki charakteryzujące m.in.:

•    koszty prący i ich zmiany oraz produktywność (niskie i wolno rosnące koszty pracy są często powodem przenoszenia produkcji za granicę),

•    stopę inwestycji w danym kraju, a także tempo inflacji (kraj o wysokiej stopie inBaęji jest krajem o wysokim ryzyku inwestowania, gdyż jest to wskaźnik świadczący o braku stabilizacji gospodarczej), '' i

i-,¹.,. 9 koszty energii, surowców, materiałów, transportu itd.

Do elementów otoczenia ekonomicznego w danym kraju należą ponadto: kursy walut, ich stabilność i zasady rozliczeń międzynarodowych (wyznaczające m-im poziom tzw. ryzyka kursowego), sytuacja w bilansie płatniczym kraju (jej obserwacja pozwala np. przewidzieć w przypadku znacznego deficytu interwencję państwa mogącą zmienić warunki działania eksporterów na danym rynku, m-in. przez wsparcie miejscowych producentów lub dewaluację waluty), ogólny poziom zadłużenia zagranicznego państwa, system bankowy itd.

W tamach analizy otoczenia ekonomicznego należy uwzględnić także dominujący na danym rynku system alokacji zasobów, choć jest to pochodna ustroju:prawnego kraju (a zatem element otoczenia prawno-administracyjnego i politycznego). W ostatnich dekadach wyraźnie zmniejsza się na świecie liczba krajów o systemach centralnie planowanych na rzecz systemów rynkowych i (meczanych. Można zatem uznać, żę w międzynarodowym otoczeniu przedsiębiorstw zwiększa się waga elementów otoczenia ekonomiczno-rynkowego.

Dla przedsiębiorstw działających na rynkach zagranicznych bardzo istotne p| również uczestnictwo danego kraju w międzypaństwowych umowach ekonomicznych (np. ugrupowaniach integracyjnych, takich jak Unia Europejska, mię-dzyryjtfoęlowyeh umowach branżowych) oraz stopień zaawansowania realizacji