76 (76)

Matematyka. Zbiór zadań do liceów i techników. Klasa III

7.188.    Gen kodujący jeden z czynników krzepnięcia krwi (tzw. czynnik VIII) zlokalizowany jest na chromosomie płciowym X. Hemofilia typu A jest chorobą dziedziczną, uwarunkowaną przez zmutowany recesywny allel tego genu oznaczany symbolem h. Uniemożliwia on prawidłową syntezę czynnika VIII, powodując poważne zaburzenia krzepliwości krwi. Dominujący allel H umożliwia prawidłową syntezę wspomnianego czynnika krzepnięcia. Pamiętając, iż męski chromosom Y nie przenosi informacji genetycznej dotyczącej tego czynnika, wyraź w procentach prawdopodobieństwo wystąpienia genotypu potencjalnie letalnego u potomstwa ojca chorego na hemofilię i matki, u której nie stwierdzono objawów tej choroby.

7.189.    Za rozpoznawanie barw przez nasze oczy odpowiada gen znajdujący się na chromosomie płciowym X. Prawidłowe rozpoznawanie barw uwarunkowane jest przez dominujący allel tego genu oznaczany symbolem D. Zmutowany recesywny allel d, w warunkach gdy na drugim chromosomie nie występuje prawidłowy allel D, prowadzi do braku zdolności rozpoznawania barw zwanego daltonizmem. Jakie jest prawdopodobieństwo, że dzieckiem ojca daltonisty i matki prawidłowo rozpoznającej barwy, będzie syn który nie będzie daltonistą?

7.190. W przypadku genu determinującego barwę sierści u bydła domowego, allel dominujący A decyduje w fenotypie o czarnej barwie sierści, zaś allel recesywny a-o barwie rudej (tzw. czerwonej). Inny gen tych zwierząt determinuje formy rozmieszczenia umaszczenia. Jego allel dominujący B warunkuje umaszczenie jednolite, zaś allel recesywny b - łaciate.

W dużym, nie selekcjonowanym stadzie bydła domowego skrzyżowano krowy czarne, łaciate z bykami czerwonymi, jednolicie umaszczonymi. Jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia wśród potomstwa osobników czarnych, jednolicie umaszczonych (obie cechy są dziedziczone niezależnie, zgodnie z prawami Mendla)? Zadanie to możemy rozwiązać, korzystając z pokazanego obok drzewka uproszczonego.

aa

aa

genotyp

krowy

[ genotyp f byka

co

2

1

a

Aa

allel

od krowy

Jak łatwo obliczyć, szukane prawdopodobieństwo wynosi .

Wykorzystując powyższe rozumowanie i budując odpowiednie drzewko oblicz prawdopodobieństwo, że potomek krowy czerwonej, łaciatej i byka czarnego, jednolicie umaszczonego będzie czerwony i łaciaty.

'c

OJ

I

CD

E

1

I genotyp f byka

allel

od byka

genotyp cielęcia (ze względu na barwę)

I genotyp f krowy

BB B	b B	B Bb
1 1	1	1
b	3 t	b
1 1	1	1
2		2

B

AaBb

B

AaBb

B

AaBb

B

AaBb

allel

od krowy

allel

od byka

genotyp cielęcia

(ze względu na obie cechy)

76