Atlas muzyki0

Si .'bsrarre niemieckojęzycznym dominował re-nrtaiwowy dramat szkoluy z pieśniami i chórami, ochura^tcrOT raczej uczonym niż pouczającym. Stmy ratunek opery przejęto z Wioch.

H. SCHOTZ skomponował w 1627, z okazji kaąWtfgo wesela w Torgau. Dafne do tekstu RlNl»CXTINIEGO w przekładzie M. OP1TZA imuzyka zaginęła).

pierwsza zachowana opera w języku niem. to Stżkwis (Norymberga 1644). tekst G. PH. HARSDORFFERA. muzyka S: T. STADE-N A Jot ona rei. opowieścią leśną, pełną morałów i degorn w typie dnunatu szkolnego: wystawiona na ookusy dusza odnajduje cnotę. Postaci noszą charakterystyczne imiona: Trugcwalt (leśny duch). Kfinsteiing. Reichinuit i Ehrenlob (pasterze). Gewissulda (sumienie), Hcrzigild i Sinnigulda (damy). STADEN wykorzystuje tylkopieśni s troficzne (nazwane ariami), jego re-cytatyw imitąjc rec. włoski, z wierną tekstowi deklamacją (ekspresyjne interwały, lecz do tego fukturalnie prosty chór nimf. rys, A).

W Niemczech, wobec trudnej sytuacji gospodarnej podczas wojny traydaestotetniej (1618-1648) i w jg następstwie: nie mogło dojść do rozkwitu tak okażdego gatunku jak opcni. Mimo to nu wielu dworach wystawiano opery - także z okazji róż-mchinoczystości(wesela.urodziny)- i traktowano ):j*k rozrywkę, przy czym obok oper wl i fr. pojawiały a? również niem.. z dialogami, pieśniami i chorami oraz z recytatywem (wpływ wl.), fr. uwerturą i tańcami.

W? wszystkich ważniejszych rezydencjach powstają leatry dworskie, zwykle małe; jedynie w Hamburgu od 1678 działa podobnie jak w Wfe-npoji (zob. niżej) publiczny teatr operowy. Ważniejsze teatry dworskie i główni kompozytorzy: Bninsrwik, od 1639 niem. singspiele, od 1680 również ópery wł. i fr. Kompozytorzy: I J. LÓWE. X S. KUSSER, R. KEISER, G C SCHCiRMANN (1672/1673-1751), J. A. HASSĘ, C. H. GRAUN (ok. 1704-1759).

Hanower, od 1688 z kapelmistrzem AGOSTINO STEFFANIM (1654-1728), na otwarcie teatru dworskiego w 1689wystawiono jego Enrico Leone. Także HANDEL zatrzyma! się na krótko w Hanowerze (1710 i ł, żob. $. 365). W 1714 dwr przeniósł się do Anglii.

Wdfcnfefe. z JOHANNEM PHILIPPEM KRIEGEREM (1649-1725). wczesne wydania dzieł HANDLA.

Drezno, centrum opery wł.: G A. BONTEMPl (ok. 1624-1705); C. PALLAVICINO (ok. 1630-1688); N. A. STRUNGK (1640-1700); A. LOm (1666-1740). w latach 1717-1719 działał w Dreźnie; J. A. HASSĘ (1699-1783). od 1731 yj Dreźnie, zyskał światową sławę dzięki operom włoskim.

Munadiłum. od 1656: J. K. KERLL (1627-1693). 1673 1684 w Wiedniu; opery wł. także A. STEF-F.4NIEGO i P. TORRIEGO (ok. 1650-1737). Dudach (dwór margrabiego Badcna), kapelmistrz C. SC H W E1ZELSPERG. Die romrnl-idie Lucretia (1715).

Barok / opera VII / Niemcy»in, 321

Wiedeń, wpływy weneckie, przeróbki i kompozycje oryginalne; specjalnie dla Wiedniu tworzyli tacy kompozytorzy wL. jak: CEST1, kapelmistrz dworu 1666-1668, ///»mo    1668); ANTO

NIO DRAGH! (1634/1635-1700), ur. w Rimini, od 1658 w Wiedniu, od 1669 działał jako kapelmistrz; napisał 172 opery i 43 oratoria: w XVIII w. GIOYANNI RONONCINl (1670-1747), Bolonia, Rzym; 1698-1712 w Wiedniu: Lajedepuhh-ró(1699), LTfteoreo (Wiedeń 1707. Londyn 1711); F.B. CONTI (1681/1682-1732), od 1701 w Wiedniu (teorbista); ANTONIO CALDARA (1670-1736). Wenecją, uczeń LEGRENZIEOO. działał też w Rzymie, od 1715 w Wiedniu, napisał 80 oper, bogata twórczość sakralna; JO-HANN JOSEPH FUX (1660-1741). 18 oper; muzyka kość. Nadworni poeci: ZENO i ME-TASTASIO (a 315).

W Hamburgu w 1678 zaczął działać pierwszy niemiecki „otwarty i popularny” teatr operowy przy Giinsemarkt. Uczeń SCHUTZA JOHANN THEILE (1646-1724) skomponował na otwarcie operę Adam und Em (zaginiona).

Jego muzyka do opery Qrmes(1678) jest częściowo zachowana, m.in. sylabiczny lament Dorisbc o pieśniowej melodyce i bardzo ruchliwym basie (rys. B).

W Hamburgu powstawało wiele nowych kompozycji i adaptacji bądź przeróbek oper wi. i fr. Przekładano lub komponowano od nowa tylko recytatywy. arie śpiewano w jęz. oryginalnym. Opera hamburska przeżywała rozkwit od 1686 dook. 1710; zamknięto ją w 1738. Inni muzycy: JOHANN SIGłSMUND KU5SER (1660-1727), 1695/1696 w Hamburgu, uczeń LULUY'EGOi w jego kompozytach widać wyraźne wpływy fr. (orkiestra ma grać krótkim, ognistym pociągnięciem smyczka);

REINHARD KEISER (1674-1739). od 1697 dyrektor opery w Hamburgu, napisał 77 oper; udział instrumentów koncertujących, szczegółowo opracowana partia orkiestry (rys. C). „przyjemny śpiew, również w nowym włoskim stylu wokalnym” (M ATTHESON): JOHANN MATTHESON (1681 -1764). pisma: Dos neucrdffnete Orchestrę. 3 tomy (1713-1721). Grofie Generalbiiss-Schule (1731). Der wUlum-mene Kapelbrwisier (1739). GnouBageebrcr Eh-rettpforle(1740);

GEORG PHILIPPTELEMANN (1681-1767). od 1721 w Hamburgu, skomponował 45 oper, wśród nich komiczne, jak Pimpmme (1725). Diuna und Eguihurd (1728)

Młody HANDEL w latach 1703-1706 działa! w operze hamburskicj (skrzypek, od 1704 kluw-synista j. Tnm powstały jego pierwsze opery Aktora, Nvro{ 1705), Florindai Dupku:{1706).Zachowała się tylko Almira, o typowej dla Hamburga różnorodności stylistycznej: wi libretto w niem. przekł. (FEUSTK1NG). niem. rec. w manierze wł., 45 niem. i 15 w!, urii, fr. uwertura, fr. tarkę i barwna ork. w typie fr. Już w .-tńmrrr pojawia się potna mocy, klarownn melodyka z kunsztownie imitacyjnyrai partiami instr. (tyi D).