Atlas muzyki9

un-HT SCHUMANN. ur. $ VI1810 w Zwi-«. 5* 19'V11856 w Endcnich koło Bonn; oj* i księgarzem, w 1828 matura. Sffi Bayreuth (JJANRAUL. zra. ?:S|^<:MiauicłuuiA (HEINE): studia prawm* " _w Lipsku. pianistyczne u F. WIĘCKA; w Siu jiudia prawnicze w Heidelbergu (THI-ffin; Wictoinoc 1830 koncert PAGANINIEGO^ Frankfurcie: po nim Schumann porzuca gtudiii prawnicze, aby zostać wirtuozem.

Lipsk 1830-1844

Schumann kontynuował studia u WIĘCKA. iv |S3I po kontuzji ścięgna zrezygnował z plii-mw wirtuozowskich. Podjął intensywne studia iwiirapunktu«muzyki BACHA (DORN). Olrofort. do 1839. Schumann, dln którego sztu-U iąjoeł^ nierozłączne. wymugat od muzyka Jamiadcreó innych niż tylko muz.". 8. ważna óyiadląń poezja, przy czym miał świadomość ze-rrania z wielką „epoką Goethego i Mozarta". Największy wpływ ua kompozytora wywarli BACH i JEAN PAUL. Sens sztuki i polifonia ŁACHA stanowiły dla Schumanna źródło inspiracji „Taco w nowej muzyce najbardziej złożowi po^tyone i humorystyczne, przeważnie ma »qpiawowzóru Bacha '. Nawet fugi BACHA anennctowal, tak jak wszelką muzykę, poetycka jako „najwspanialsze utwory charaktery-st)cme"; tańce SCHUBERTA jawiły mu się ja-tottada wypełnione karnawałowymi postacia-S**^¹⁵⁰ opisywał (NZfM).

I JEAN PAULA fantazja i pełnia żyda - jak wmuzycc BERLIOZA („Pies ,rac jako burte-*a J-sąjuz w masce romantycznej ironii, u Schu-m^a prowadzą do bogactwa muz. zdarzeń. rapmiis (Motyle) powstały po lekturze sceny Końcowej Szczenięcych lat JEAN PAULA: nrijOTbtcmy charakter Wal ta, oczekiwanie, waot i wahanie, nr 2 - przeciwstawny wobec popj^dniego, nr 3-masywne oktawy symbo* ńzującc buty. Oryginalne wskazówki teksto-we nigdy nie są w muzyce traktowane dosłownie, kcz w sposób fantazyjny, otwarty (rys. A). Krytyka muzyczna. Aby w żywy sposób dawać wyraz swym poglądom, Schumann wymyślił fikcyjny Związek Dawida. „Należeli” doń: porywczy Florestan (BEETHOVEN, fikcyjny kapelmistrz Kreisler HOFFMANNA) i rozmarzony Euze-wi»(JEANPAUL) - postacie te oddawały dwx>-utość natury samego Schumanna - a także Mistrz Raro(F. WIECK), Cilia (CLARA), Helia Mcri-tis (MENDELSSOHN) i in. W 1834 założył „Neuc Zeitschrift fiir Musik” (NZfM). do 1844 byt jego redaktorem. Ogłasza] urtykuly krytyku*

j^fllisłiaskie gusty mieszczaństwa. Cd-„wspominanie dawnych czasów- (BACH), zwalczanie współczesnej „pustej wirtuozerii" oraz ustanowienie „nowej, poetycki^ epoW".

W 1840 Schumann poślubił CLARE wiLt. K (1819-1996). po procesie sądowym przeci w jej oicu. CLARA jako wysoko ceniona pianistka odbyta od 1*31 podton«no»^miulu /. Robertom oimioro dziw. po 1856 nnes*k»lj wsirlinic, od 1*63 w Uchtrau.1 kolo Baden-Bu-

XIX w. / Schumann 479

den. od 1878 we Frankfurcie nad Menem: dozgonna przyjaźń zX BRAHMSEM.

Rok pieśni. 1840. Ponad 140 pieśni, „jak gdyby poezja ze słowami wyłaniała się z fortepianu" Fortepian tworzy atmosferę utworu, głos wok. delikatnie wtapia się w sploty fort. faktury: powstaje nie tyle melodia z akotnp. fort., ile liryczny utwór fort. ze śpiewem (ryi B).

Rok symfonii, 1841. Schumann już w 1838 zauważył: „Fortepian stal się dla mnie za ciasny. W mych obecnych kompozycjach słyszę mnóstwo nowych raczy, których nic potrafię wyrazić", Komponuje Suitę op. 52, Koncert fortepianowy op, 54. pierwotną wersję IV Syn fonii, I Symfonię. Jej części początkowo noszą programowe tytuły Przedwiośnie (cz, 1), Wieczór (Larghetto), Wesołe zabawy (Scherzo). Wiosna w pełni (Finał). Wzór symfonii - dzieła i praca kontrapunk-tyczna BEETHOVENA, z którą kontrastuje liryzm Schumanna, wyrażony w temacie natury, skandującym koniec wiersza A. BÓTTGERA (róg, rys. D; „Wiosna nadciąga ku dolinie"). Rok muzyki kameralnej, 1842. Dopiero teraz Schumann zwraca się ku gęstej fakturze muzyki kameralnej. Swe 3 Kwartety smyczkowe op. 41 dedykuje MENDELSSOHNOWI. Po nich pisze Kwartet fart op. 47 i Kwintet op. 44.

4 glosy smyczkowe są wplecione w masywną, pomyślaną polifonicznie fakturę fort. Rys. C pokazuje pełen rozmachu pocz. utworu Rok oratoriów, 1843. Swym świeckim oratorium Dos Paradies und die Pert (Raj i Pert) op. 50 Schumann stwrzył nowy gatunek, przeznaczony do wykonania w salach koncertowych, „nic dla kaplic, lecz dla radosnych ludzi". W1844 powstają Faustszenęn (Sceny z Fausta). Podroż z CLARĄdo Rosji (1844) doszczętnie wyczerpuje Schumanna. BREŃDEL ppejmuje NZfM. W październiku Schumannowie przenoszą się do Drezna.

Drezno 1844-1850

Schumann prowadzi Uetieriafel i zakłada Stowarzyszenie Śpiewu Chóralnego. W Dreźnie działa inspinyącc grono poetów, malarzy i muzyków (WAGNER). Powstają min. opera Gemwna (1847-1849. TlECK, HEBBEL). muzyka do Manfreda (1848-1849. BYRON).

Dusseldorf 1850-1854

Jako dyrektor muzyczny (następca HILLERA) Schumann dyryguje orkiestrą symfoniczną i amatorskim chórem łtowsnyą Symfonia.. ftn-.ęfcfl"(1850). uwertury oraz Der Rosę Pllgerfahrt (Pielgrzymka róży; 1851). msza i Ret/uicm (1852-1853), Koncert skrzypcow y (1853. dla JOACHIMA; wyd. 1937). W1853 Schumanna po raz pierwszy odwiedza BRAHMS (i 509) l\> okresie depresji i próbie samobójczej (skok do Renu, luty 1854) Schumann trafia da zakładu leczniczego w Endcnich koło Bonn (1854-1856). Wydanie zbiorowe, pod red. CI.ARY W1EUK IX BRAHMSA. 311„ Lipsk 1879-1893; Asm zebrań*, pod red. M. KREISIGA. Ląnk 1854. wyd. 5.1914; Dziennik, pod red. G. HSMAN-NA. 31., Lipsk 1971-1982.