BILANS WARTOŚĆ POZNAWCZA I ANALITYCZNA (48)

88

“    "*    —    Aktywa ii-Hafc

5/o od 800 000 zł = 40 000 zł, tzn. łączne koszty budowy (wartość począt. kowa) wyraża się kwotą 840 000 zł.

c) obciążenie magazynu narzutem kosztów pośrednich (Wn konto 080-1, Ma konto 080-6)

5% od 200 000 zł = 10 000 zł, tzn. łączne koszty budowy (wartość począu kowa) wyniesie 210 000 zł,

d) obciążenie (okarek narzutem kosztów pośrednich:

20 000 zł: 2 tokarki = 10 000 zł (Wn konto 080-2, Ma konto 080-6) wartość początkowa jednej tokarki wyrazi się kwotą 85 000 zł, a dwóch 170 000 zł,

e) zaksięgowanie przyjęcia środków trwałych do używania kwota 1 220 000 zł dekre facja:

Wn 010 - Środki trwale

Ma 080 - Środki trwale w budowie.

Powyższy przykład wskazuje także na potrzebę prowadzenia ewidencji analitycznej, gdyż każdy obiekt powstający w ramach środków trwałych w budowie musi być odrębnie wyceniony, zgodnie z zasadą indywidualnej wyceny.

Ewidencję szczegółową prowadzi się według poszczególnych obiektów realizowanych w ramach środków trwałych w budowie, w montażu oraz ulepszeń. _

Wymogi staniane ewidencji analitycznej

Forma tej ewidencji jest dowolna. Jedynym wymogiem jest takie jej prowadzenie, aby można było ustalić wartość początkową przyjętego do używania środka trwałego powstałego w wyniku budowy, zakupu i montażu oraz ulepszenia.

Uznanie konta 080 - Środki trwale w budowie ma nie tylko miejsce w efekcie przekazania wybudowanych, zamontowanych i ulepszonych środków trwałych do używania oraz w wyniku zaistnienia:

•    dodatnich różnic kursowych od zobowiązań zagranicznych i kredytów dewizowych,

•    odzysków materiałów w trakcie budowy,

•    produktów uzyskanych w czasie próbnego rozruchu, lecz także i w innych przypadkach.

Jednym z nich może być przekazanie do używania wybudowanego budynku przeznaczonego dla celów niezwiązanych z działalnością statutową, lecz osiągania korzyści ekonomicznych w formie np. czynszu, wynajmu itp. Przekazanie do używania spowoduje wówczas:

•    obciążenie konta Inwestycji w nieruchomości,

•    uznanie konta Środki trwale w budowie.

Inną przyczyną uznania konta 080 - Środki trwale w budowie jest konieczność odpisania wartości tych środków trwałych, które nie przyniosły spodziewanego efektu, gdyż np. ich budowa została wstrzymana na czas dłuższy. Wobec braku możliwości dokończenia budowy należy spisać dotychczas poniesione wydatki w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Odpisana wartość środków trwałych w budowie, powiększona o uprzednio odliczony VAT, nie jest w sensie podatkowym kosztem uzyskania przychodu._

Stan i wartość środków trwałych w budowie zmniejsza także ich sprzedaż. Moment prawno-finansowy sprzedaży powoduje zapis księgowy:

Wn konto - Pozostałe rozrachunki Ma konto - Pozostałe przychody operacyjne, a moment rzeczowy sprzedaży zapis:

Wn konto - Pozostałe przychody operacyjne Ma konto - Środki trwale w budowie.

Zmniejszenie wartości i stanu środków trwałych w budowie jest również następstwem przypadków losowych. Zaistnienie szkody spowoduje następujące księgowania:

a)    powstanie szkody np. w wyniku powodzi skutkuje zapisem:

Wn konto - Pozostałe rozrachunki Ma konto - Środki trwałe w budowie

b)    otrzymanie szkody za obiekt ubezpieczony spowoduje dekret:

Wn konto - Rachunek bieżący Ma konto - Pozostałe rozrachunki

c)    przeniesienie strat, gdy kwota odszkodowania jest niższa od waitości ubezpieczonego środka trwałego w budowie, będzie zaksięgowane w sposób następujący:

Wn konto - Straty nadzwyczajne Ma konto - Pozostałe rozrachunki

W konkluzji rozważań zawartych w tym punkcie pracy należy stwierdzić, że saldo konta 080 - Środki trwałe w budowie ma zawsze charakter debetowy i oznacza wartość kontynuowanych robót wyrażonych w mierniku rzeczywiście poniesionych kosztów. Saldo to powinno być na koniec roku obrotowego potwierdzone przeprowadzoną inwentaryzacją w formie spisu z natury bądź weryfikacji księgowej.

Inwentaryzacja powinna być powiązana z równoczesnym ustosunkowaniem się do:

a)    celowości i realności poniesionych dotychczas kosztów,

■mi

b)    realności kontynuowania budowy,

c)    ustalenia, czy nie występuje utrata wartości w odniesieniu do realizowanych efektów.